Προσωπαγνωσία

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη

Ξεκινώντας μια νέα σειρά άρθρων σχετικά με λιγότερο γνωστά σύνδρομα ή διαταραχές θα αρχίσουμε με την προσωπαγνωσία ή αλλιώς ‘τύφλωση του προσώπου’. Στην προκειμένη περίπτωση δε μιλάμε για πρόβλημα τύφλωσης αλλά για πρόβλημα αντίληψης. 

Η προσωπαγνωσία αποτελεί μια εγκεφαλική διαταραχή προσωποαναγνώρισης. Ένα άτομο πάσχον δηλαδή δεν δύναται να αναγνωρίσει ένα άλλο γνωστό του ή συγγενικό του άτομο ή ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό αποκλειστικά από τα χαρακτηριστικά του προσώπου. Φανταστείτε ένα παιδάκι που χάνει τη μαμά του στο σούπερ μάρκετ και έχει δυσκολία να την αναγνωρίσει για να τη βρει, ή ένα άτομο που βλέπει φωτογραφίες από διακοπές και δε μπορεί να αναγνωρίσει τον εαυτό του σε αυτές.

Η προσωπαγνωσία δεν έχει να κάνει με δυσλειτουργία στην μνήμη, απώλεια μνήμης ή νοητική υστέρηση. Υπάρχουν δυο τύποι   προσωπαγνωσίας, η επίκτητη και η συγγενής (αναπτυξιακή). Η πρώτη είναι αποτέλεσμα βλάβης στον ινιακό-κροταφικό λοβό μετά από κάποιο τραυματισμό ή εγκεφαλικό επεισόδιο και παρατηρείται πιο συχνά στους ενήλικες. Στη δεύτερη, ο πάσχον δεν αναπτύσσει επαρκώς την ικανότητα να αναγνωρίζει πρόσωπα. Η συγγενής ή η αναπτυξιακή μορφή της διαταραχής, αναφέρεται ότι επηρεάζει το 2,5% του πληθυσμού. 

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι πολλοί πάσχοντες αγνοούν ότι πάσχουν από αυτή τη διαταραχή. Ζουν νομίζοντας ότι έχουν κακή μνήμη ή προβλήματα συγκέντρωσης. 

Μερικοί άνθρωποι ευτυχώς αντιμετωπίζουν αρκετά καλά τη δυσκολία αναγνώρισης προσώπου και έχουν καταφέρει να αναπτύξουν αντισταθμιστικούς μηχανισμούς που τους βοηθούν να λειτουργούν αποτελεσματικά στην καθημερινή τους  ζωή. Προσπαθούν να θυμούνται άτομα από το βάδισμα, τα ρούχα που φορούν ή τη φωνή. Για παράδειγμα, ένας δάσκαλος με προσωπαγνωσία θα μπορούσε να ξεχωρίζει τους μαθητές του με αυτοκόλλητες ετικέτες με το όνομά τους πάνω στα ρούχα τους ή από την σχολική τους τσάντα.  Για άλλους, ωστόσο, η κατάσταση έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση στην καθημερινή λειτουργία. Μερικοί άνθρωποι αποφεύγουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, αντιμετωπίζουν προβλήματα στις διαπροσωπικές τους σχέσεις ή υπάρχουν δυσμενείς συνέπειες στην επαγγελματική τους ζωή, επίσης αναφέρονται ακόμα και επεισόδια κατάθλιψης. Σε ακραίες περιπτώσεις, οι άνθρωποι με προσωπαγνωσία μπορεί να αναπτύξουν διαταραχή κοινωνικού άγχους, που χαρακτηρίζεται από φόβο και αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων που μπορεί να προκαλέσουν αμηχανία.

Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία για την προσωπαγνωσία, παρόλα αυτά υπάρχουν μελέτες και πειραματικές προσπάθειες έτσι ώστε μέσα από δομημένα εκπαιδευτικά προγράμματα και κάποιες φαρμακολογικές παρεμβάσεις να υπάρξει κάποια αλλαγή στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πάσχοντες. Χρειάζεται όμως περαιτέρω έρευνα σε αυτόν τον τομέα. 

 

Βιβλιογραφία

https://prosopagnosiaresearch.org/index/information

 

Photo credit: Rawpixel