Άρθρα και Έρευνες
Από την Κοινωνική Λειτουργό του «Θάλπος Καλαμάτας», Αρετή Γλέζου
Η αγάπη μπορεί να αναφέρεται σε μία πληθώρα διαφορετικών συναισθημάτων, καταστάσεων και συμπεριφορών. Τα συναισθήματα αυτά μπορούν να ποικίλουν και για το λόγο αυτό, καθίσταται δύσκολος ο ορισμός της, συγκριτικά με άλλες συναισθηματικές καταστάσεις.
Η ποιότητα της αγάπης που το άτομο βιώνει, εξαρτάται από την ισχύ και την ένταση όλων των συστατικών στοιχείων που την «περιβάλλουν» και το είδος της σχέσης εξαρτάται, από την αλληλεπίδρασή των στοιχείων αυτών.
Ο R. Sternberg (1986) ανέπτυξε την Τριγωνική Θεωρία της Αγάπης, η οποία μπορεί να κατανοηθεί ως ένα σύνολο, αποτελούμενο από τρεις συνιστώσες οι οποίες σχηματίζουν τις κορυφές ενός τριγώνου. Οι τρεις αυτές συνιστώσες, είναι η οικειότητα, το πάθος και η απόφαση/δέσμευση τοποθετημένες στις κορυφές ενός ισοσκελούς τριγώνου.
Η συνιστώσα της οικειότητας, αναφέρεται στην αίσθηση της εγγύτητας, που αισθάνονται δύο άτομα ότι καλλιεργείται ανάμεσα τους και στον δεσμό που τους ενώνει.
Όταν το στοιχείο της οικειότητας κυριαρχεί μέσα σε μία σχέση, το άτομο αισθάνεται την επιθυμία να αγωνίζεται για την ευημερία του αγαπημένου προσώπου του, βιώνει την ευτυχία μαζί του, διαθέτει υψηλή εκτίμηση γι’ αυτόν, αισθάνεται ότι μπορεί να έχει ένα στήριγμα σε περιόδους ανάγκης, βιώνει την αμοιβαία κατανόηση, αισθάνεται την πηγαία ανάγκη να μοιραστεί τον εαυτό του και τα υπάρχοντά του με τον σύντροφό του, απολαμβάνει και προσφέρει συναισθηματική υποστήριξη στο αγαπημένο πρόσωπο, απολαμβάνει ένα είδος στενής επικοινωνίας και αντιλαμβάνεται το αγαπημένο πρόσωπο ως αναπόσπαστο μέρος της ζωής του. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να αφυπνιστούν όλα τα παραπάνω αισθήματα για να μπορέσει να πει κάποιος ότι βίωσε ή βιώνει την αγάπη.
Η συνιστώσα του πάθους, αναφέρεται στα κίνητρα που οδηγούν στον ρομαντισμό, τη σωματική έλξη και τη σεξουαλική ολοκλήρωση.
Το στοιχείο του πάθους περιλαμβάνει μία κατάσταση έντονης επιθυμίας για ένωση με το αγαπημένο πρόσωπο.
Σε μία σχέση αγάπης, οι σεξουαλικές ανάγκες μπορεί να κυριαρχούν στην εμπειρία του πάθους, ωστόσο, άλλες ανάγκες, όπως η ανάγκη για αυτοεκτίμηση, υποστήριξη, φροντίδα ή αυτοπραγμάτωση, μπορούν επίσης να συμβάλλουν στην εμπειρία του πάθους.
Το πάθος αλληλοεπιδρά αμοιβαία με την οικειότητα. Το στοιχείο του πάθους μπορεί να είναι εκείνο που αρχικά θα προσελκύσει το άτομο σε μία σχέση, όμως το στοιχείο της οικειότητας, είναι εκείνο που βοηθά να διατηρηθεί η βαθιά σύνδεση που και οι δύο αισθάνονται ότι τους κρατά μαζί. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές σχέσεις όπου το πάθος αναπτύσσεται μετά την καλλιέργεια της οικειότητας.
Η συνιστώσα της απόφασης/δέσμευσης αναφέρεται, βραχυπρόθεσμα, στην απόφαση ότι το άτομο αγαπά κάποιο άλλο άτομο, και, μακροπρόθεσμα, στη δέσμευση να διατηρήσει την αγάπη αυτή. ο όρος «δέσμευση» χρησιμοποιείται στη θεωρία αυτή για να αναφερθεί στην μακροπρόθεσμη «επένδυση» που κάνει το άτομο σε μία σχέση αγάπης και όχι στο βαθμό ευθύνης που το άτομο αισθάνεται απέναντι στο αγαπημένο πρόσωπο. Είναι σημαντικό να μην παραμελήσουμε το στοιχείο της απόφασης/δέσμευσης απλώς και μόνο επειδή δεν διαθέτει τα έντονα χαρακτηριστικά της οικειότητας και του πάθους. Αναπόφευκτα, όλες οι σχέσεις έχουν και τις καλές και τις κακές ημέρες τους, και μπορεί να υπάρχουν στιγμές όπου ακριβώς αυτό το στοιχείο είναι που βοηθά τη σχέση να επιβιώσει.
Η τριγωνική θεωρία αποτελεί βάση για να κατανοήσουμε πολλές πλευρές της αγάπης, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να ασχοληθούμε με τη φύση των εκδηλώσεών του και τα συναισθήματα που εμπνέει σε διάφορα είδη σχέσεων.
Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο J.A. Lee, η αγάπη έχει έξι διαφορετικές μορφές:
Έρωτας (Eros). Ρομαντική, παθιασμένη αγάπη με τη μορφή σωματικής σύνδεσης και ανάλογης ικανοποίησης. Χαρακτηρίζεται από την αναζήτηση ενός αγαπημένου προσώπου, του οποίου η φυσική παρουσίαση ενσωματώνει μία εικόνα, που έχει ήδη σχηματιστεί στο μυαλό εκείνου που το αναζητά.
Ερωτοτροπία (Ludus). Παιχνιδιάρικη αγάπη με τη μορφή επιπόλαιας σύνδεσης και βίωσης ευχάριστων επιφανειακών εμπειριών.
Στοργή (Storge). Συντροφική αγάπη μεταξύ καλών φίλων με τη μορφή βαθιάς και ουσιαστικής ανθρώπινης επαφής. Η μορφή αυτή αναπτύσσεται αργά μέσα από τη συντροφικότητα και την εκδήλωση τρυφερότητας.
Μανία (Mania). Κτητική, εμμονική αγάπη με τη μορφή έντονου πάθους, μεγάλης συναισθηματικής έντασης και ψυχικού άλγους κατά τη διαχείριση της σχέσης.
Πράγμα (Pragma). Πρακτική, λογική αγάπη με τη μορφή πραγματιστικής διαχείρισης της σχέσης στο πλαίσιο της καθημερινότητας.
Αγάπη (Agape). Αλτρουιστική, ανιδιοτελής αγάπη με τη μορφή πλήρους αφοσίωσης στο αγαπημένο πρόσωπο.
Όποια μορφή λοιπόν και να έχει η Αγάπη, ας μην ξεχνάμε τη σημαντικότητα της τόσο στο να την προσφέρουμε όσο και να τη λαμβάνουμε.
Ο καθένας από εμάς έχει ένα μόνο τρόπο να αγαπά… το δικό του!!!
Πηγές:
www.healthdays.gr
A theory and method of love. Journal of Personality and Social Psychology, 50(2), 392-402, C. Hendrick & S. Hendrick (1986)
Colours of Love: An Exploration of the Ways of Loving, J.A. Lee (1973)
PHOTO CREDIT: Everton Vila
