Οριακή (μεταιχμιακή) Διαταραχή της Προσωπικότητας

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Καλαμάτα», Εύη Τσικρικού

Τα άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας (Borderline personality disorder – BPD) παρουσιάζουν ένα μακροχρόνιο πρότυπο μη φυσιολογικής συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από ασταθείς σχέσεις με τους άλλους, ασταθή αίσθηση εαυτού και ασταθή συναισθήματα. Υπάρχει συχνή επικίνδυνη συμπεριφορά και αυτοτραυματισμός. Οι άνθρωποι μπορούν επίσης να αγωνιστούν με ένα αίσθημα κενού και φόβο εγκατάλειψης. Τα συμπτώματα μπορεί να προκληθούν από φαινομενικά φυσιολογικά γεγονότα. Η συμπεριφορά ξεκινά συνήθως από την πρώιμη ενηλικίωση και συμβαίνει σε διάφορες καταστάσεις. Η κατάχρηση ουσιών, η κατάθλιψη και οι διατροφικές διαταραχές συσχετίζονται συνήθως με την BPD. Περίπου το 10% των νοσούντων πεθαίνουν από αυτοκτονία.^1,2 

Όπως συμβαίνει με άλλες ψυχικές διαταραχές, οι αιτίες της BPD είναι πολύπλοκες και δεν συμφωνούν πλήρως μεταξύ τους³ . Τα στοιχεία δείχνουν ότι η BPD και η μετατραυματική διαταραχή του στρες (PTSD) μπορεί να σχετίζονται με κάποιο τρόπο⁴ . Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι ένας ψυχικός τραυματισμός στην παιδική ηλικία μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει⁵ , αλλά ιστορικά έχει δοθεί λιγότερη προσοχή στη διερεύνηση των αιτιακών ρόλων που διαδραματίζουν οι συγγενείς ανωμαλίες του εγκεφάλου, όπως η γενετική, οι νευροβιολογικοί παράγοντες και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες εκτός από τον τραυματισμό⁶ .

Σύμφωνα με την Dina Cagliostro, PhD (2018)⁷ , τα συμπτώματα αυτής της διαταραχής ποικίλλουν από άτομο σε άτομο και εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άντρες. Τα συνήθη συμπτώματα της διαταραχής περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

•Ασταθή ή δυσλειτουργική εικόνα του εαυτού ή μια παραμορφωμένη αίσθηση του εαυτού (πώς αισθάνεται κανείς για τον εαυτό του)

•Συναισθήματα απομόνωσης, πλήξης και κενότητας

•Δυσκολία στην αίσθηση της συμπάθειας (ενσυναίσθησης) προς τους άλλους

•Ιστορικό ασταθών σχέσεων που μεταβάλλονται δραστικά από την έντονη αγάπη και εξιδανίκευση,  μέχρι το έντονο μίσος

•Ένας επίμονος φόβος εγκατάλειψης και απόρριψης, συμπεριλαμβανομένων ακραίων συναισθηματικών αντιδράσεων στην πραγματική και ακόμη και αντιληπτή εγκατάλειψη

•Έντονη, υψηλά μεταβαλλόμενη διάθεση που μπορεί να διαρκέσει για μερικές ημέρες ή για λίγες μόνο ώρες

•Ισχυρά συναισθήματα άγχους, ανησυχίας και κατάθλιψης

•Παθολογικές, κινδυνώδεις, αυτοκαταστροφικές και επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως απερίσκεπτη οδήγηση, κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ και μη ασφαλές σεξ

•Εχθρότητα

•Ασταθή σχέδια περί καριέρας, στόχοι και φιλοδοξίες

Πολλοί άνθρωποι εμφανίζουν συχνά ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα, αλλά ένα άτομο με οριακή διαταραχή προσωπικότητας θα βιώνει πολλά από τα συμπτώματα που αναφέρονται πιο πάνω συστηματικά σε όλη την ενήλικη ζωή του.

Ο όρος “όριο” αναφέρεται στο γεγονός ότι τα άτομα με αυτή την πάθηση τείνουν να «συνορεύουν» με τη διάγνωση επιπλέον ψυχικών παθήσεων κατά τη διάρκεια της ζωής τους, συμπεριλαμβανομένης της ψύχωσης.

Μια από τις ειρωνείες αυτής της διαταραχής είναι ότι οι άνθρωποι με BPD μπορεί να επιθυμούν την εγγύτητα, αλλά οι έντονες και ασταθείς συναισθηματικές τους απαντήσεις τείνουν να αποξενώνουν τους άλλους, προκαλώντας μακροχρόνια αισθήματα απομόνωσης⁸. 

Η ψυχοθεραπεία αποτελεί την κύρια θεραπεία για την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας⁹ . Οι θεραπείες πρέπει να βασίζονται στις ανάγκες του ατόμου και όχι στη γενική διάγνωση της BPD. Τα φάρμακα είναι χρήσιμα για τη θεραπεία των συννοσηρών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη και το άγχος¹⁰.  Η βραχυπρόθεσμη νοσηλεία δεν έχει βρεθεί να είναι πιο αποτελεσματική από την κοινοτική φροντίδα¹¹  για καλύτερα αποτελέσματα ή για την μακροπρόθεσμη πρόληψη της αυτοκτονικής συμπεριφοράς σε άτομα με BPD¹². 

 

Βιβλιογραφία:

1. Borderline Personality Disorder”. NIMH. Archived from the original on 22 March 2016. Retrieved 16 March 2016.

2. Diagnostic and statistical manual of mental disorders : DSM-5 (5th ed.). Washington [etc.]: American Psychiatric Publishing. 2013. pp. 645, 663–6. ISBN 9780890425558

3. “Borderline personality disorder”. Mayo Clinic. Archived from the original on 30 April 2008. Retrieved 15 May 2008.

4. Gunderson, JG; Sabo, AN (1993). “The phenomenological and conceptual interface between borderline personality disorder and PTSD”. Am J Psychiatry. 150 (1): 19–27. doi:10.1176/ajp.150.1.19. PMID 8417576.

5. Kluft, Richard P. (1990). Incest-Related Syndromes of Adult Psychopathology. American Psychiatric Pub, Inc. pp. 83, 89. ISBN 0-88048-160-9.

6. Zanarini, MC; Frankenburg, FR (1997). “Pathways to the development of borderline personality disorder”. J. Pers. Disord. 11 (1): 93–104. doi:10.1521/pedi.1997.11.1.93. PMID 9113824.

7. https://www.psycom.net/depression.central.borderline.html

8. https://www.psycom.net/depression.central.borderline.html

9. Leichsenring, F; Leibing, E; Kruse, J; New, AS; Leweke, F (1 January 2011). “Borderline personality disorder”. Lancet. 377 (9759): 74–84. doi:10.1016/s0140-6736(10)61422-5. PMID 21195251.

10. “CG78 Borderline personality disorder (BPD): NICE guideline”. Nice.org.uk. 28 January 2009. Archived from the original on 11 April 2009. Retrieved 12 August 2009.

11. https://en.wikipedia.org/wiki/Community_care

12. Paris J (June 2004). “Is hospitalization useful for suicidal patients with borderline personality disorder?”. J. Pers. Disord. 18(3): 240–7. doi:10.1521/pedi.18.3.240.35443. PMID 15237044.

 

Photo credit: Verne Ho