Ναρκισσιστική Διαταραχή της Προσωπικότητας

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Καλαμάτα», Εύη Τσικρικού

Η ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας είναι μια ψυχική κατάσταση στην οποία οι άνθρωποι έχουν μια υψηλή αίσθηση της δικής τους σημαντικότητας, μια βαθιά ανάγκη για υπερβολική προσοχή και θαυμασμό. Χαρακτηρίζονται από τις προβληματικές σχέσεις και έλλειψη συμπάθειας για τους άλλους. Αλλά πίσω από αυτή τη μάσκα της ακραίας εμπιστοσύνης βρίσκεται μια εύθραυστη αυτοεκτίμηση που είναι ευάλωτη στην παραμικρή κριτική¹. 

Το DSM-5 υποδεικνύει ότι τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας NPD εμφανίζουν μερικά ή όλα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά, συνήθως χωρίς τις αντίστοιχες ιδιότητες ή επιτεύγματα^2,3 :    

•Αίσθημα μεγαλοπρέπειας με την προσδοκία ανώτερης μεταχείρισης από τους άλλους

•Εμμονή με σκέψεις/φαντασιώσεις σχετικές με εξουσία, επιτυχία, ευφυΐα, ελκυστικότητα, κ.λπ. 

•Αυτο-αντίληψη ότι είναι μοναδικά, ανώτερα, και ότι συναναστρέφονται  με ανωτέρας κλάσης ανθρώπων και θεσμών

•Συνεχή ανάγκη για θαυμασμό από τους άλλους

•Αίσθηση του δικαιώματος για ειδική μεταχείριση και υπακοή από τους άλλους

•Εκμετάλλευση των άλλων για την επίτευξη προσωπικού οφέλους 

•Απροθυμία να συμπάσχουν με τα συναισθήματα, τις επιθυμίες και τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων

•Έντονη ζηλοφθονία απέναντι στους άλλους, και η πεποίθηση ότι οι άλλοι είναι εξίσου ζηλόφθονες 

•Πομπώδη και αλαζονική συμπεριφορά

Υπάρχει ασάφεια όσον αφορά τις αιτίες. Οι εμπειρογνώμονες τείνουν να εφαρμόζουν ένα βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο αιτιώδους συνάφειας,  που σημαίνει ότι ένας συνδυασμός περιβαλλοντικών, κοινωνικών, γενετικών και νευροβιολογικών παραγόντων είναι πιθανό να διαδραματίσει κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση μιας ναρκισσιστικής προσωπικότητας^4,5 .

Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας προκαλεί προβλήματα σε πολλούς τομείς της ζωής, όπως στις σχέσεις, την εργασία, το σχολείο ή σε χρηματοοικονομικές υποθέσεις. Τα άτομα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας μπορεί να είναι γενικά δυστυχισμένα και απογοητευμένα όταν δεν τους κάνουν τα χατίρια ή δεν τους δείχνουν τον θαυμασμό που πιστεύουν ότι αξίζουν. Μπορεί να μην λαμβάνουν ικανοποίηση μέσα στις σχέσεις τους και από την άλλη ο περίγυρος τους να αποφεύγει την συναναστροφή μαζί τους¹. 

Η ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας είναι σπάνια ο πρωταρχικός λόγος για τον οποίο τα άτομα αυτά αναζητούν βοήθεια ειδικού. Συνήθως εισέρχονται στη θεραπεία λόγω δυσκολιών που αντιμετωπίζουν στην ζωή τους ή αναζητούν ανακούφιση από κάποια άλλη διαταραχή, όπως η μείζων καταθλιπτική διαταραχή, διαταραχές χρήσης ουσιών, η διπολική διαταραχή ή διατροφικές διαταραχές⁶ , ή μετά από επιμονή των συγγενών και φίλων . Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι τα άτομα αυτά δεν έχουν την απαραίτητη επίγνωση του εαυτού τους και δεν μπορούν να αναγνωρίσουν ότι το σκεπτικό τους και η συμπεριφορά τους είναι πολλές φορές ακατάλληλη και προβληματική λόγω της πολύ θετικής εικόνας που έχουν για τον εαυτό τους⁷. 

Η θεραπεία για την ναρκισσιστική διαταραχή της προσωπικότητας επικεντρώνεται γύρω από την ψυχοθεραπεία⁸ , ενώ φαρμακευτική αγωγή ενδείκνυται  να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία συνυπαρχουσών διανοητικών καταστάσεων ή συμπτωμάτων που μπορεί να σχετίζονται με αυτήν, όπως κατάθλιψη, άγχος και παρορμητικότητα, εάν υφίστανται. Παρ’ όλα αυτά, δεν ενδείκνυται για την θεραπεία της διαταραχής αυτής⁸. 

 

Βιβλιογραφία   

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/narcissistic-personality-disorder/symptoms-causes/syc-20366662

2. American Psychiatric Association (2013), Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.), Arlington: American Psychiatric Publishing, pp. 669–72, ISBN 0890425558

3. Mayo Clinic Staff (November 18, 2017), “Narcissistic personality disorder – Symptoms & causes”, Mayo Clinic, Mayo Foundation for Medical Education and Research, retrieved June 28, 2018

4. Paris, Joel (2014). “Modernity and narcissistic personality disorder”. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment. 5 (2): 220–226. doi:10.1037/a0028580.

5. Berger, FK (31 Oct 2014), “Medical Encyclopedia: Narcissistic personality disorder”, MedlinePlus, U.S. National Library of Medicine

6. Ronningstam, Elsa (2016). “New Insights Into Narcissistic Personality Disorder”. Psychiatric Times. 33 (2): 11.

7. Caligor, Eve; Levy, Kenneth N.; Yeomans, Frank E. (May 2015). “Narcissistic Personality Disorder: Diagnostic and Clinical Challenges”. The American Journal of Psychiatry. 172 (5): 415–22. doi:10.1176/appi.ajp.2014.14060723. PMID 25930131.

8. Mayo Clinic Staff (November 18, 2017). “Narcissistic personality diorder – Diagnosis and treatment”. www.mayoclinic.org. Retrieved 28 June 2018.

 

Photo credit: Oleg Sergeichik