Ψυχικές Διαταραχές
από την εργοθεραπεύτρια του “Θάλπος Αττικής” Βασιλική Μωραΐτη
Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος αποτελεί την συχνότερα εμφανιζόμενη Αναπτυξιακή Διαταραχή παγκοσμίως. Τα πρώτα σημάδια της διαταραχής γίνονται αντιληπτά στα δύο με τρία περίπου έτη συνήθως από τους γονείς ή τους φροντιστές των παιδιών. Χαρακτηριστικά στα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα είναι τα επαναληπτικά πρότυπα συμπεριφορών και τα πιο ιδιαίτερα ενδιαφέροντα.
Σε αυτό το πλαίσιο ανήκει και η επιλεκτική διατροφή, μια κατάσταση που παρουσιάζεται σε πολλά παιδιά που ανήκουν στο φάσμα. Ο όρος της επιλεκτικής διατροφής αφορά σε συμπεριφορές άρνησης για σίτιση ή προτίμηση συγκεκριμένων ομάδων τροφίμων όπως και η κατανάλωση πολύ συγκεκριμένων τροφών με μεγάλη συχνότητα. Η επιλεκτικότητα των τροφίμων δεν σχετίζεται αποκλειστικά με το είδος της τροφής αλλά μπορεί να αφορά την υφή και το χρώμα των τροφίμων, το σχήμα και τη θερμοκρασία τους αλλά και σε πιο απλά χαρακτηριστικά όπως είναι η συσκευασία ενός προϊόντος ή ακόμα το είδος του πιάτου ή μπολ που χρησιμοποιείται από τους γονείς στα γεύματα.
Είναι ευρέως γνωστών πως η πλειοψηφία των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας που ανήκουν στο φάσμα εμφανίζουν δυσλειτουργία στην επεξεργασία των αισθητηριακών ερεθισμάτων. Τα ελλείμματα αυτά μπορεί να αφορούν στην αφή, την οσμή, την όραση και την ακοή. Άλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για τα προβλήματα στην διατροφή είναι οι δυσκολίες στην μάσηση και την κατάποση ή την αδρή και την λεπτή κινητικότητα. Για παράδειγμα εάν ένα παιδί δεν μπορεί να πιάσει σωστά το κουτάλι ή να χειριστεί το πιρούνι, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τον ανεπιτυχή χειρισμό της τροφής και ως εκ τούτου την συμπεριφορική απάντηση σε αυτό μέσω εκρήξεων θυμού ή αποφυγής της τροφής γενικότερα.
Η επανάληψη του συγκεκριμένου μοτίβου διατροφής, μπορεί να γίνει επιβαρυντική τόσο σε σωματικό όσο και ψυχολογικό επίπεδο στο παιδί και την οικογένεια του. Πιο συγκεκριμένα η επιλεκτική διατροφή συνεπάγεται έλλειψη θρεπτικών συστατικών και έχει συνδεθεί με χαμηλότερης ποιότητας δίαιτα η οποία με την σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε ατελή ανάπτυξη των ανθρωπομετρικών χαρακτηριστικών των παιδιών (αναμενόμενο ύψος, βάρος σύμφωνα με την ηλικία του παιδιού). Ακόμη πολλοί γονείς των παιδιών με ΔΑΦ αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες κατά την ώρα των γευμάτων με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η όλη διαδικασία του φαγητού και πολλές φορές να καταλήγει να γίνει μια στρεσσογόνα διαδικασία τόσο για το ίδιο παιδί όσο και για τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας.
Στην περίπτωση που ένα παιδί αντιμετωπίζει τέτοιες δυσκολίες, μια ομάδα ειδικών μπορεί να αξιολογήσει την σοβαρότητα του προβλήματος και σε συνεργασία με τους γονείς και τις ανάγκες του παιδιού να δημιουργηθεί ένα πλάνο παρέμβασης. Το πιο σημαντικό που πρέπει να έχουμε ειδικοί και γονείς στο μυαλό μας είναι πως τα παιδιά που ανήκουν στο φάσμα χρειάζονται υπομονή και επιμονή στο εκάστοτε πλάνο. Τέλος ας μην ξεχνάμε να επιβραβεύουμε τα παιδιά για όλα αυτά που πετυχαίνουν μέσα στην ημέρα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Hodges, H., Fealko, C., & Soares, N. (2019). Autism spectrum disorder: definition, epidemiology, causes, and clinical evaluation. Translational Pediatrics, 9(S1), 55-65. doi: 10.21037/tp.2019.09.09
Adolf, J. T. & Mattern, H. M. (2016) .Occupational Therapy Feeding and Eating Interventions for Autism Spectrum Disorders and Pervasive Developmental Disorders: A Systematic Review. (Master Thesis, University of North Dakota, North Dakota). Retrieved from: https://commons.und.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1003&context=ot-grad
Photo by iStock
