Η παιδίατρος αναπτυξιολόγος Κωνσταντίνα Γκόλτσιου μας μιλά για μια από τις πιο σημαντικές αναπτυξιακές διαταραχές που παρουσιάζει παγκοσμίως μεγάλη αύξηση.
Γνωρίζατε ότι:
Ο αυτισμός προσβάλει περίπου 67 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως Είναι από τις πλέον ταχέως εξαπλωμένες σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές στον κόσμο. Επίσης, τα παιδιά που θα διαγνωστούν με αυτισμό φέτος θα είναι περισσότερα παιδιά απ’ ό,τι συνολικά τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη, καρκίνο και AIDS και ότι τα αγόρια έχουν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν αυτισμό απ’ ό,τι τα κορίτσια.
Τι είναι ο αυτισμός;
Πρόκειται για μια σύνθετη νευροβιολογική διαταραχή που γνωρίζει μεγάλη έξαρση τα τελευταία χρόνια και υπολογίζεται ότι «χτυπά» περίπου 1 στους 150 ανθρώπους χωρίς να κάνει διακρίσεις σε φυλετικές, εθνικές και κοινωνικές ομάδες. Ανήκει σε μια ομάδα διαταραχών, οι οποίες είναι γνωστές ως διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ) και συνήθως διαρκεί για το σύνολο της ζωής ενός ανθρώπου. Το χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης πάθησης είναι ότι περιορίζει την ικανότητα ενός ατόμου να επικοινωνήσει και να σχετίζεται με τρίτους, ακόμα και στις περιπτώσεις που η νοημοσύνη του αυτιστικού ατόμου είναι υψηλότερη από αυτή του μέσου ανθρώπου. Επίσης, σχετίζεται με την τήρηση αυστηρής ρουτίνας και επαναληπτικών κινήσεων.
Τα ύποπτα συμπτώματα
Τα συμπτώματα του αυτισμού κυμαίνονται από πολύ ήπια έως αρκετά σοβαρά και σε κάποιες περιπτώσεις αρχίζουν να γίνονται εμφανή από την ηλικία των 18 μηνών και μετά. Επειδή η έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος είναι πραγματικά πολύτιμη, καλό είναι οι γονείς να παρατηρούν προσεκτικά το μωρό τους ώστε αν υποψιαστούν οποιαδήποτε ασυνήθιστη συμπεριφορά να ζητήσουν άμεση εξέταση από παιδίατρο, παιδοψυχίατρο και αναπτυξιολόγο, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι βρίσκεται στο σωστό αναπτυξιακό δρόμο. Αν και το κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης, υπάρχουν κάποιες «κόκκινες σημαίες», οι οποίες αποτελούν πιθανές ενδείξεις αυτισμού. Αυτές είναι:
- έλλειψη έντονου χαμόγελου ή άλλων εγκαρδίων εκφράσεων χαράς σε βρέφη μεγαλύτερα των έξι μηνών,
- έλλειψη ανταλλαγής ήχων, χαμόγελων και άλλων εκφράσεων προσώπου από εννέα μηνών και μετά. έλλειψη «βαβίσματος» (βρεφικής ομιλίας) έως 12 μηνών,
- έλλειψη ανταπόκρισης και αναπαραγωγής χειρονομιών, όπως δαχτυλοδειξία, παρουσίαση, τέντωμα ή χαιρετισμό έως 12 μηνών,
- αδυναμία σχηματισμού λέξεων έως 16 μηνών,
- αδυναμία σχηματισμού φράσεων δύο λέξεων με νόημα (χωρίς μίμηση ή επανάληψη) έως 24 μηνών,
- έλλειψη ανταπόκρισης στο όνομά του έως 10 μηνών,
- όποια απώλεια ομιλίας, βαβίσματος ή κοινωνικής δεξιότητας σε οποιαδήποτε ηλικία.
Πολύτιμο το ένστικτο του γονιού
Η διάγνωση των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού γίνεται συνήθως με αξιοπιστία γύρω στην ηλικία των 2,5 ετών, ενώ η πρώτη ανίχνευση σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να γίνει με επιφύλαξη και σε ηλικία 18 μηνών. Σε μερικές χώρες οι νέες ανακαλύψεις στο χώρο της έρευνας επιτρέπουν την πρώτη διάγνωση μέσα σε έξι μήνες από τη γέννηση ενός παιδιού. Οι γονείς είναι συνήθως οι πρώτοι που παρατηρούν κάποιες ασυνήθιστες συμπεριφορές στο παιδί τους ή την αδυναμία του να φτάσει σε ορισμένα αναπτυξιακά ορόσημα-κλειδιά που αναλογούν στην ηλικία του. Ορισμένοι γονείς περιγράφουν ότι το παιδί τους διέφερε από την ώρα της γέννησης, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι αναπτυσσόταν κανονικά και ξαφνικά άρχισε να χάνει τις ικανότητές του. Τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών δείχνουν ότι όταν οι γονείς υποψιαστούν ότι κάποιο πρόβλημα υπάρχει με το παιδί τους, τις περισσότερες φορές έχουν δίκιο. Κι ενώ πολλοί γονείς προβληματίζονται για το χαρακτηρισμό ενός νηπίου ως «αυτιστικού», όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση τόσο πιο γρήγορα μπορεί να αρχίσει και η παρέμβαση για την αντιμετώπιση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Εάν λοιπόν ανησυχείτε για την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού σας, μην περιμένετε. Μιλήστε με το γιατρό σας και ζητήστε να εξεταστεί το παιδί σας για αυτισμό. Η θεραπευτική παρέμβαση βοηθά σημαντικά. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποιος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη και τη θεραπεία του αυτισμού. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με στοιχεία τελευταίων ερευνών, η πρώιμη θεραπευτική παρέμβαση για τουλάχιστον δύο χρόνια κατά την προσχολική ηλικία μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το δείκτη νοημοσύνης, την αντιληπτικότητα, τις γλωσσικές δυνατότητες και την ικανότητα κοινωνικής αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας πολλών νέων παιδιών που πάσχουν από διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Οι καλύτερες μέθοδοι αντιμετώπισης της πάθησης είναι οι πρώιμες θεραπευτικές παρεμβάσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα, ενώ πολλά είναι τα παιδιά που βοηθιούνται από τη λογοθεραπεία και την εργοθεραπεία. Γενικά, η όποια παρέμβαση καλό είναι να αρχίσει αμέσως μετά τη διάγνωση της πάθησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις η αναπτυξιακή πορεία του ατόμου, η ανάδυση και η απόκτηση ικανοτήτων μπορεί να είναι θεαματικές, καθώς πολλά από αυτά τα άτομα διαπρέπουν επαγγελματικά και κοινωνικά. Γενικότερα ένα άτομο με αυτισμό είναι μέλος της κοινότητας και μπορεί να είναι ένας από εμάς. Ο συμμαθητής, ο φίλος, ο συνεργάτης, ο γείτονας, ο άνθρωπος της διπλανής μας πόρτας.
Ακολουθεί μια όμορφη ταινία animation «Η Ακαδημία των Ειδικών» η οποία δημιουργήθηκε από το ίδρυμα Orange σε συνεργασία με τον Ισπανό καλλιτέχνη Miguel Gallardo και δείχνει με έναν απλό και ευχάριστο τρόπο τα ιδιαίτερα ταλέντα που πολλά παιδιά με αυτισμό έχουν και τα οποία δεν είναι πάντοτε κατανοητά σε όσους δεν τα γνωρίζουν. Αυτή η ταινία επιχειρεί να δώσει στο ευρύ κοινό μια καλύτερη ενημέρωση για τον αυτισμό στην κοινωνία.