Φεμινιστική Ψυχολογία

από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη

Είναι γεγονός πως επί χρόνια η θεωρία και κλινική πράξη της Ψυχολογίας και της Ψυχιατρικής, ως επί το πλείστον, είναι ουδέτερες σε σχέση με το φύλο. Τα θέματα των γυναικών αλλά και των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων γίνονται αντιληπτά ως ειδικές κατηγορίες του γενικευμένου κανόνα, παρόλο που η πλειονότητα των ατόμων που είναι λήπτες δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και συμβουλευτικής, είναι γυναίκες. Η ανθρώπινη εμπειρία του φύλου και πως αυτή συνδέεται με την ψυχική μας κατάσταση υποτιμάται. Όπως υποτιμάται και περιθωριοποιείται η εμπειρία διαφορετικών, από τις κυρίαρχες ταυτότητες φύλου, ατόμων που σημαίνει πρακτικά και επιπτώσεις στη θεραπευτική τους στήριξη.

Αυτό το κενό φέρνει στο προσκήνιο η Φεμινιστική Ψυχολογία που διεκδικεί ισότιμη αντιμετώπιση και οπτική και φέρνει ισορροπία στην έμφυλη ανισότητα. Να τονίσουμε όμως ότι η φεμινιστική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία δεν αποτελεί ξεχωριστή θεραπευτική προσέγγιση αλλά ουσιαστικά εμπλουτίζει το πλαίσιο αξιών που διέπει την θεραπευτική πράξη όλων των θεραπευτικών προσεγγίσεων και βοηθά στην προσαρμογή ζητημάτων δυναμικής ισχύος φύλου μέσα στο κοινωνικο-οικονομικο-πολιτικό πλαίσιο. Το θεραπευτικό πλαίσιο ενημερώνεται για ζητήματα ανισότητας και βαθύτερης κατανόησης της σημασίας τους σε ευρύτερο ακόμα και πολιτικό πλαίσιο και πως αυτό συμβάλει στην διαμόρφωση και διαιώνιση της ψυχικής δυσφορίας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η φεμινιστική προσέγγιση στην θεραπεία δεν περιορίζεται μόνο στις θηλυκότητες και στις μοναδικές τους εμπειρίες. Η ουσία και σημασία της φεμινιστικής εμβάθυνσής επεκτείνεται και στους άνδρες και αυτό είναι επόμενο εφόσον τα θέματα στα οποία δίνει έμφαση η φεμινιστική προσέγγιση αφορούν άτομα όλων των ταυτοτήτων φύλου και όλων των σεξουαλικών προσανατολισμών. Θέματα εξουσίας και δυναμικής φύλου, θέματα ανάπτυξης της ισότητας αφορούν και συντελούν στην ενδυνάμωση και των ανδρών που είναι και αυτοί “θύματα” μιας κακώς εννοούμενης πατριαρχίας που δεν τους επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση και τους βαραίνει με παρωχημένες και αναχρονιστικές ευθύνες.

Στην πράξη λοιπόν, μέσω και λόγω της φεμινιστικά ενημερωμένης θεραπευτικής πρακτικής, ευρύτερα θέματα μελέτης του παράγοντα φύλου καταλαμβάνουν την αρμόζουσα θέση στην κατανόηση της πολυποίκιλης ανθρώπινης εμπειρίας και γίνεται σαφές ότι άπτονται και επηρεάζουν τα ευρύτερα κοινωνικά οικονομικά, πολιτισμικά και πολιτικά ζητήματα που συντελούν στην ανθρώπινη εμπειρία και άρα και στην ψυχική οδύνη.

Όταν η κοινωνική πραγματικότητα αναγνωρίζει τις έμφυλες ανισότητες και την έμφυλη βία ως μια νόρμα, οι επιστήμες της Ψυχολογίας και της Ψυχιατρικής και οι θεραπευτικές προσεγγίσεις οφείλουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να διορθώσουν αυτή τη λαθεμένη κοινωνική πραγματικότητα στο θεραπευτικό δωμάτιο και πλαίσιο πρώτα και κατ΄ επέκταση έξω από αυτό, στην τωρινή και μελλοντική κοινωνία.

Βιβλιογραφία:

Μαλικιώζη-Λοίζου, Μ. (2012). Η φεμινιστική πολυπολιτισμική προσέγγιση της συμβουλευτικής ψυχολογίας. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ, 19 (2) 215-229.

https://eclass.aspete.gr/modules/document/file.php/EPPAIK-PESYP161/Symvouleftiki%20fylo%20book.pdf