Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη
Το πείραμα συμμόρφωσης του Asch αφορά μια σειρά πειραμάτων που αφορούν την συμπεριφορά μας κάτω από κοινωνική πίεση. Το 1950, ο ψυχολόγος Asch ερεύνησε το κατά πόσο επηρεάζεται η απάντηση ενός ατόμου σε μια πολύ εύκολη ερώτηση όταν νωρίτερα έχει ακούσει άλλους να δίνουν λανθασμένη απάντηση.
Το πείραμα λοιπόν πραγματοποιήθηκε με 123 συμμετέχοντες άνδρες φοιτητές. Κάθε ένας τοποθετήθηκε σε μια ομάδα με 5-7 συνεργάτες του ερευνητή που παρουσιάστηκαν και αυτοί ως απλοί συμμετέχοντες. Καταρχάς, στην ομάδα παρουσιάστηκε μια κάρτα με μια γραμμή μαζί με μια άλλη κάρτα με 3 γραμμές. (βλ. εικόνα) Τους ζητήθηκε να πουν ποια από τις τρεις γραμμές της δεύτερης κάρτας είναι ίση στο μήκος με την γραμμή που τους έδειξαν στην πρώτη κάρτα. Στην πρώτη και δεύτερη δοκιμή όλοι απάντησαν σωστά δίνοντας την προφανή απάντηση έτσι ώστε να νιώσει ο πραγματικός συμμετέχοντας μέσα στην ομάδα άνετα στο πείραμα. Στην τρίτη όμως δοκιμή οι συνεργάτες του ερευνητή αρχίσαν να δίνουν όλοι την ίδια λανθασμένη απάντηση. Σε σύνολο 18 δοκιμών οι συνεργάτες απάντησαν συντονισμένα λάθος στις 12. Σκοπός ήταν να ερευνηθεί εάν ο πραγματικός συμμετέχοντας θα απαντούσε όπως οι συνεργάτες, παρόλο που ήταν η λάθος απάντηση.
Ο Asch υπέθεσε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα του δεν θα συμφωνούσε με κάτι τόσο προφανώς λανθασμένο, αλλά τα αποτελέσματα τoν διέψευσαν. Οι συμμετέχοντες συμμορφώθηκαν με την πλειοψηφία και υπέπεσαν στην κοινωνική πίεση. Σε ποσοστό 32% δίναν ομόφωνα την ίδια λανθασμένη απάντηση και το 75% των συμμετεχόντων απάντησε τουλάχιστον σε μία ερώτηση λανθασμένα.
Πρακτικά, μόνο ένας στους τέσσερις κρατά μια στάση απόλυτης ανεξιγνωμίας, δεν υποπίπτει στην κοινωνική πίεση και δεν συμμορφώνεται με την κυρίαρχη γνώμη με προφανείς απαντήσεις στα ερωτήματα. Η συμπεριφορά κάτω από κοινωνική πίεση είναι απογοητευτική.
Εύλογα δημιουργείται το ερώτημα: πόσο εύκολα συμμορφωνόμαστε με τις απόψεις των γύρω μας; Πόσο έντονος είναι ο κοινωνικός κομφορμισμός στην ζωή μας; Πόσο μεγαλύτερο μπορεί να γίνει το 32% στην πραγματική ζωή που οι απαντήσεις δεν είναι τόσο καταφανείς και οι ομάδες δεν είναι πειραματικές συμβάσεις αλλά οργανωμένες (πολιτικές, επαγγελματικές, αθλητικές) έτσι ώστε να παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη ζωή μας;
Βιβλιογραφία
- https://sites.google.com/site/ibscloa/studies/asch-conformity-experiment-asch-1951
- https://www.simplypsychology.org/asch-conformity.html