Το άγχος των εξετάσεων και πώς αντιμετωπίζεται

Καθώς πλησιάζει η ημέρα των εξετάσεων – είτε πρόκειται για προαγωγικές, είτε πολύ περισσότερο για πανελλαδικές- οι προσπάθειες για επιτυχία και η αγωνία των παιδιών αλλά και των γονιών κορυφώνονται.

Ο μηχανισμός του άγχους

Το άγχος είναι ένας φυσιολογικός μηχανισμός του οργανισμού που ενεργοποιείται ως αντίδραση σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις. Μέχρι ενός σημείου το άγχος είναι θετικό και χρήσιμο, καθώς κινητοποιεί, και ωθεί τον έφηβο να είναι παραγωγικός, αποδοτικός και αποτελεσματικός με τους στόχους και τις υποχρεώσεις του. Όταν όμως το άγχος ξεφεύγει από τον έλεγχο του νέου, όταν δηλαδή η ένταση του είναι μεγάλη και διαρκεί πολύ, τότε μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην επίδοση του.

Συμπτώματα δυσλειτουργικού άγχους

Τα συμπτώματα που μπορούν να θεωρηθούν ως σημάδια έντονου άγχους είναι τα εξής:

• Ο μαθητής κάνει αρνητικές σκέψεις και προβλέψεις σχετικά με την απόδοση του και τα αποτελέσματα των εξετάσεων.
• Σε σωματικό επίπεδο ο νέος μπορεί να ταλαιπωρείται από ταχυπαλμίες, πονοκεφάλους, μυϊκούς πόνους δύσπνοια, αϋπνίες κ.α.
• Ο μαθητής γίνεται πιο ευερέθιστος, επιθετικός ενώ άλλες φορές έχει μελαγχολική διάθεση
• Ο νέος παρουσιάζει ξαφνική αύξηση ή απώλεια όρεξης και βάρους
• Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί και έχει απώλειες μνήμης

Αντιμετώπιση άγχους των εξετάσεων

Συμβουλές για μαθητές

• Προσπαθήστε να ελέγξετε τις αρνητικές σας σκέψεις Π.χ. Αντί να χρησιμοποιείται φράσεις όπως «πρέπει να γράψω καλά» ή «Θα αποτύχω», πείτε «Θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ», «Προετοιμάστηκα καλά, οπότε το πιο πιθανό είναι θα γράψω και καλά», «Ακόμα και κάτι να πάει στραβά, δεν είναι το τέλος του κόσμου»
• Θυμηθείτε ότι το αποτέλεσμα των εξετάσεων δεν ταυτίζονται με την αξία σας γενικά. «Αξίζω και είμαι κάλος, ανεξάρτητα από την επίδοση στις εξετάσεις»
• Προγραμματίστε την μελέτη σας και οργανωθείτε. Οι μέρες πριν τις εξετάσεις είναι η περίοδος για επανάληψη και όχι για κτήση νέας γνώσης. Ξεκινήστε τις επαναλήψεις νωρίς. Κάντε συχνά διαλείμματα κατά την μελέτη σας.
• Μη ξεχνάτε την αξία της σωστής διατροφής και του ύπνου
• Μη διακόπτετε, όσο είναι δυνατό, δραστηριότητες που απολαμβάνετε (π.χ. αθλητισμός)

Την ώρα των εξετάσεων, σε περίπτωση που αγχωθείτε προσπαθήστε να ελέγξετε την αναπνοή σας, παίρνοντας βαθιές ανάσες, κάντε θετικές σκέψεις όπως προτείνεται παραπάνω. Διαβάστε προσεκτικά τις ερωτήσεις, υπογραμμίστε τα σημαντικά τμήματα τους, χρησιμοποιήστε πρόχειρο χαρτί για να κρατήσετε σημειώσεις πριν ξεκινήσετε να γράφετε και στο τέλος ελέγξτε το γραπτό σας. Εάν δεν γνωρίζετε μια ερώτηση προχωρήστε στην επόμενη και επιστρέψτε σε αυτήν στο τέλος.

Συμβουλές για γονείς

• Ενθαρρύνετε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματα και τις σκέψεις του σχετικά με τις εξετάσεις
• Διαβεβαιώστε το πώς ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα των εξετάσεων, εσείς το αγαπάτε και το αποδέχεστε
• Εξηγήστε στο παιδί ότι μια πιθανή αποτυχία στις εξετάσεις δε σημαίνει το τέλος του κόσμου με φράσεις όπως «αυτό που αξίζει περισσότερο είναι η προσπάθεια που κάνεις»
• Διατηρήστε την ηρεμία μέσα στο σπίτι
• Οποιαδήποτε και να είναι η επίδοση του παιδιού σε ένα μάθημα, διατηρείστε την αισιοδοξία (τη δική σας και του νέου ) μετά από κάθε μέρα εξετάσεων. Βοηθείστε το παιδί να μείνει ψύχραιμο και να επικεντρωθεί στα επόμενα μαθήματα
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να αξιοποιήσουν τον ελεύθερο τους χρόνο, κάνοντας δραστηριότητες που προσφέρουν διασκέδαση και χαλάρωση (π.χ. βόλτα με φίλους, άθλημα)

Καλή επιτυχία σε όλους!

Κατερίνα Τσίτση,
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος, MSc
http://www.psyxologos-thermi.gr