Καλή Ψυχική υγεία
Ο όρος «συναισθηματική νοημοσύνη» αναφέρεται στην ικανότητα ενός ατόμου να χειριστεί τα συναισθήματα του με υγιή τρόπο και να ανταποκριθεί στα αισθήματα των άλλων κατάλληλα.
Ένα παιδί με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη έχει μια ρεαλιστική εικόνα και άποψη για τον εαυτό του και τις ικανότητες του. Καθώς μεγαλώνει, είναι επίσης ικανό να ανταποκριθεί κατάλληλα για την ηλικία του στις διαφορετικές προκλήσεις της ζωής και μέσα από αυτές τις εμπειρίες αποκτάει αυτοπεποίθηση και περισσότερες δεξιότητες.
Επίσης, τα παιδιά με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη είναι ικανά να ανέχονται τα δυσάρεστα συναισθήματα και μπορούν να ξεπεράσουν δυσκολίες ή αποτυχίες που προκύπτουν με την βοήθεια των άλλων ή ακόμα και βασιζόμενα στις δικές τους δυνάμεις. Τα παιδιά αυτά συμβιώνουν αρμονικά με τους ανθρώπους γύρω τους, κτίζοντας υγιείς σχέσεις με αυτούς και αποφεύγοντας διαμάχες που δεν είναι απαραίτητες.
Οι περισσότερες από αυτές τις ικανότητες προκύπτουν ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του παιδιού με το περιβάλλον του. Έτσι, μια θετική σχέση του παιδιού με τους γονείς του έχει κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Η επιρροή των γονιών ξεκινά πολύ νωρίς, από τη βρεφική ηλικία, όταν αυτοί απαντούν στις ανάγκες του παιδιού. Όταν οι γονείς, λοιπόν, ανταποκρίνονται στο κλάμα του παιδιού γρήγορα και κατάλληλα, του διδάσκουν στην ουσία ότι ο κόσμος γύρω του είναι ασφαλής και μπορεί να νιώσει εμπιστοσύνη. Σταδιακά το παιδί υιοθετεί τους τρόπους που χρησιμοποιούν οι γονείς του για να το ηρεμήσουν και μαθαίνει να ηρεμεί τον εαυτό του.
Είναι σημαντικό οι γονείς να μην υποτιμούν ή αγνοούν τα αρνητικά συναισθήματα του παιδιού. Αντίθετα, είναι σωστότερο να δώσουν έμφαση σε αυτά, να τα αναγνωρίσουν και να τα κατονομάσουν.
Τη στιγμή, λοιπόν, που εντοπίζουν ένα αρνητικό συναίσθημα του παιδιού, δεν είναι χρήσιμο να προσπαθήσουν να μεταθέσουν την προσοχή του παιδιού κάπου αλλού ή να υποτιμήσουν λεκτικά τα αισθήματα του (π.χ. «σιγά το πράγμα, γι’ αυτό κάνεις έτσι;»). Αντίθετα, είναι σημαντικό να δώσουν στο παιδί το χρόνο και την υποστήριξη, ώστε να συνειδητοποιήσει και να επεξεργαστεί τα συναισθήματα του. Οι γονείς μπορούν να κατονομάσουν οι ίδιοι το συναίσθημα που μαντεύουν ότι νιώθει το παιδί και να διδάξουν όλες τις λέξεις που μπορούν να χρησιμοποιούν για εκφράσουν λεκτικά τα συναισθήματα τους, ακόμη και τα πιο αρνητικά.
Οι γονείς μιλώντας για τα διάφορα αισθήματα ανοιχτά και με ειλικρίνεια, δίνουν στο παιδί να καταλάβει ότι τα συναισθήματα είναι σημαντικά και αξίζει να τα λαμβάνουμε υπόψη μας. Επίσης, το παιδί καταλαβαίνει ότι όλα τα αισθήματα είναι αποδεκτά και μειώνεται η ενοχή που μπορεί να νιώθει για τα αρνητικά συναισθήματα, όπως είναι ο θυμός και η ζήλεια. Ακόμα, όταν μπορεί να εκφράσει λεκτικά τα αρνητικά αισθήματα του, δεν θα νιώθει την ανάγκη να φερθεί για παράδειγμα επιθετικά, χτυπώντας κάποιον.
Τέλος, το παιδί συνειδητοποιεί πως και οι άλλοι άνθρωποι έχουν συναισθήματα, παρόμοια με τα δικά τους τα οποία και σέβονται και έτσι η αλληλεπίδραση μαζί τους είναι πιο ομαλή.
Είναι ακόμα σημαντικό να διδάξουν οι γονείς στα παιδιά τον τρόπο για να αναγνωρίζουν τα μοναδικά τους ταλέντα, καθώς το πώς θα μπορούσαν να χειριστούν τα αδύναμα τους σημεία και να ανταπεξέλθουν σε δυσκολίες. Όταν το παιδί, για παράδειγμα, είναι αγχωμένο επειδή δεν τα καταφέρνει στη μελέτη για ένα τεστ, οι γονείς θα πρέπει να του εξηγήσουν ότι είναι φυσιολογικό να νιώθει έτσι κανείς όταν αντιμετωπίζει προκλήσεις και ότι με τον καιρό θα είναι ευκολότερη αυτή η διαδικασία.
Οι γονείς, ακόμα, πρέπει να δρουν ως παραδείγματα προς μίμηση, καθώς ο τρόπος που αυτοί αντιδρούν στις διάφορες προκλήσεις και στα αρνητικά συναισθήματα τους, επηρεάζει σημαντικά το παιδί.
Μια σταθερή αίσθηση ευτυχίας που πηγάζει μέσα από το παιδί, το βοηθά να ευημερεί πάρα τα «παραπατήματα». Το παιδί δεν ταυτίζεται με τις αποτυχίες και τις δυσκολίες που προκύπτουν και δε τις θεωρεί μόνιμες. Αντίθετα, βλέπει τον εαυτό του ως ικανό να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις της ζωής, στις οποίες είναι ανθεκτικό και είναι αισιόδοξο για το μέλλον. Με άλλα λόγια παρουσιάζει τις ποιότητες που βρίσκονται στον πυρήνα της συναισθηματικής νοημοσύνης!
Κατερίνα Τσίτση,
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος, MSc
http://www.psyxologos-thermi.gr/
