Άρθρα και Έρευνες
Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη
Οι μελετητές και ψυχολόγοι Schachter και Singer, το 1962 διεξήγαν μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο Columbia για να αποδείξουν την θεωρία τους, ότι τα συναισθήματα είναι ευμετάβλητα, ασταθή και επιδεχόμενα πολλαπλών ερμηνειών.
Στη μελέτη συμμετείχαν φοιτητές στους οποίους χορηγήθηκε είτε ένεση αδρεναλίνης, (μια ορμόνη που προκαλεί διέγερση, όπως αυξημένο καρδιακό ρυθμό, τρόμο και ταχύπνοια), είτε placebo (αλατόνερο, ομάδα ελέγχου). Χώρισαν τους συμμετέχοντες στους οποίους είχαν χορηγήσει αδρεναλίνη σε τρεις ομάδες. Στην πρώτη τους ενημέρωσαν για την διεγερτική δράση του φαρμάκου, στην δεύτερη δεν τους δόθηκε καμία εξήγηση, και στην τρίτη ομάδα τους είπαν ψευδώς ότι ίσως νιώσουν πονοκέφαλο και ζαλάδα. Στη συνέχεια, όλοι οι φοιτητές οδηγήθηκαν σε ένα δωμάτιο για να συμπληρώσουν κάποια χαρτιά, εκεί ένας συνεργάτης του πειράματος συμπεριφερόταν για τους μισούς συμμετέχοντες με ευφορία και για τους άλλους μισούς θυμωμένα.
Η υπόθεση των ερευνητών, η οποία και επιβεβαιώθηκε από τα αποτελέσματα σε μεγάλο βαθμό, ήταν η εξής: Οι φοιτητές που είχαν παραπληροφορηθεί για το φάρμακο θα απέδιδαν την απροσδόκητη διέγερση τους στα γεγονότα του άμεσου περιβάλλοντος, δηλαδή η συμπεριφορά του πειραματικού συνεργάτη θα λειτουργούσε ως ερέθισμα για να αισθανθούν είτε ευφορία είτε θυμό. Αντίθετα οι φοιτητές που γνώριζαν τη διεγερτική δράση του φαρμάκου και η ομάδα ελέγχου δεν θα επηρεαζόταν από τη συμπεριφορά του πειραματικού συνεργάτη. Όντως η ομάδα ελέγχου δεν ένιωσε διέγερση και οι σωστά ενημερωμένοι φοιτητές απέδωσαν την διέγερσή τους στο φάρμακο.
Αναλυτικότερα μέσα από την παρατήρηση και τις αναφορές των ίδιων των συμμετεχόντων: Οι παραπληροφορημένοι φοιτητές αισθάνονταν πιο ευτυχισμένοι από όλους τους άλλους (στο δωμάτιο με τον ευφορικό συνεργάτη). Οι σωστά πληροφορημένοι φοιτητές αισθάνθηκαν ευτυχισμένοι λιγότερο από τους άλλους γιατί κατάλαβαν το λόγο της διέγερσής τους.
Στο δωμάτιο με τον θυμωμένο συνεργάτη, η ομάδα που δεν της δόθηκε εξήγηση αισθάνθηκε το μεγαλύτερο θυμό. Η δεύτερη πιο οργισμένη ομάδα ήταν η ομάδα του placebo. Η λιγότερο θυμωμένη ομάδα ήταν εκείνοι που ενημερώθηκαν.
Αυτό που οι Schachter και Singer προσπάθησαν να καταλάβουν ήταν οι τρόποι με τους οποίους οι σκέψεις επηρεάζουν το ανθρώπινο συναίσθημα. Η μελέτη τους δείχνει τη σημασία του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι ερμηνεύουν τις σωματικές τους αντιδράσεις οι οποίες αποτελούν ένα σημαντικό συστατικό των συναισθημάτων.
Όταν οι άνθρωποι νιώθουν κάποια σωματική διέγερση, την ερμηνεύουν ανάλογα µε τις προηγούμενες εμπειρίες τους, και το πλαίσιο μέσα στο οποίο την βιώνουν. Η θεωρία του Schachter (1964) πρότεινε ότι τα συναισθήματα έχουν δύο διαφορετικά στοιχεία: τη σωματική διέγερση, η οποία δε διαφοροποιεί μεταξύ των συναισθημάτων, και τη νόηση, η οποία και δίνει ετικέτα στη διέγερση και καθορίζει ποιο συναίσθημα νιώθεις. Με άλλα λόγια, µία ακαθόριστη σωματική διέγερση κινεί την αναζήτηση γνωστικής ερμηνείας και επέρχεται η ταυτοποίηση του συναισθήματος.
Βιβλιογραφία
Cotton, J. L. (1981). “A review of research on Schachter’s theory of emotion and the misattribution of Arousal”. European Journal of Social Psychology. 11, 365–397
MacDowell, K.A., & Mandler, G. (1989). Construction of emotion: Discrepancy, arousal, and mood. Motivation and Emotion, 13, 105-124
PHOTO CREDIT: Ahmad Odeh
