Άρθρα και Έρευνες
Είναι σημαντικό να τίθενται όρια στις συμπεριφορές των παιδιών από τους γονείς. Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς των παιδιών συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας των παιδιών μέσω της εκμάθησης της τήρησης των κανόνων, των ορίων και τον έλεγχο της συμπεριφοράς. Οριοθέτηση όμως δε σημαίνει τιμωρία ούτε φυσικά σωματική τιμωρία. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η πειθαρχία και τα σωστά όρια στα παιδιά προσχολικής ηλικίας έρχονται μέσα από το δικό μας παράδειγμα.
Όταν αντιδρούμε υπερβολικά ως προς τα παιδιά, δίνουμε το παράδειγμα του να χάνουμε τον έλεγχο, ειδικά τη στιγμή που τους ζητάμε να μάθουν να ελέγχουν τον εαυτό τους. Για αυτό το λόγο όταν ένα παιδί χάνει τον έλεγχο και πρέπει να πειθαρχήσει, είναι ζωτικής σημασίας να παραμείνει ήρεμος ο γονιός και να διατηρήσει τον έλεγχό του και να προσπαθεί πάντα να θυμάται ότι ο σκοπός είναι η διδασκαλία, όχι η τιμωρία.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι πράξεις των γονιών αποτελούν παράδειγμα μίμησης για το παιδί, για τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ελέγχει τον εαυτό του.
Πώς μπορείτε εσείς ως γονιός, να παράσχετε αυτή τη διδασκαλία; Λέγοντας στο παιδί σας, με λέξεις ή με πράξεις ότι: «Κάθε φορά που θα το κάνεις αυτό, θα πρέπει να σε σταματώ – μέχρι να μπορέσεις να σταματήσεις εσύ τον εαυτό σου.» Θα διευκολυνθείτε εάν έχετε αποφασίσει εκ των προτέρων τι είναι διαπραγματεύσιμο και τι όχι. Παραδείγματος χάρη, η ασφάλεια δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Μόλις το καθορίσετε αυτό, είναι εύκολο να διατυπώσετε σαφείς κανόνες και τις επιπτώσεις τους, να είστε σαφής και συνεπής, χρησιμοποιώντας ήπιο τόνο φωνής.
Σε ότι αφορά τα διαπραγματεύσιμα ζητήματα, ασκήστε την πειθαρχία στα πιο σημαντικά από αυτά καθώς ο καταιγισμός των «όχι» κάνει τις αρνήσεις να φαίνονται επουσιώδεις.
Βοηθά να εμβαθύνετε στη συμπεριφορά ενός παιδιού εάν αυτή επαναλαμβάνεται. Αναρωτηθείτε: «Τι προσπαθεί να μου πει το παιδί μου;» Σε ορισμένες περιπτώσεις, η συμπεριφορά είναι φυσιολογική. Παραδείγματος χάρη, τα ψέματα και το κλέψιμο είναι χαρακτηριστικά των παιδιών ηλικίας τεσσάρων με πέντε ετών. Το ψέμα εκφράζει την ανάγκη του παιδιού να ζήσει αυτή την επιθυμητή σκέψη που εκφράζει το ψέμα. Το κλέψιμο αποτελεί μέρος της επιθυμίας του παιδιού να είναι «όμοιο» με το άτομο από το οποίο έκλεψε. Αυτό δε σημαίνει, ωστόσο, ότι δεν πρέπει να μαθαίνετε στο παιδί σας πειθαρχία, κάθε άλλο. Αλλά η κατανόηση των κρυφών στόχων του παιδιού σας μπορεί να σας δώσει την ισορροπία που χρειάζεστε για να μην ενεργείτε υπερβολικά.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πάντα ότι ένα παιδί τεσσάρων ή πέντε ετών που γνωρίζει τα όριά του είναι ένα ασφαλές παιδί, και η αίσθηση ασφάλειας είναι καθοριστικής σημασίας για την ομαλή ανάπτυξη του. Επίσης τα όρια δημιουργούν την αίσθηση του «ανήκειν», διδάσκουν αρχές κοινωνικών σχέσεων, πληροφορούν το παιδί ως προς τις ικανότητες και τις δυνατότητες του καθώς επίσης του διδάσκουν την ανοχή στις ματαιώσεις. Η οριοθέτηση θα το βοηθήσει ως ενήλικα να προσαρμοστεί καλύτερα στην κοινωνία και να διεκδικεί τα δικαιώματα του μέσα σε αυτή, να θέτει τα δικά του όρια στους άλλους, και παράλληλα να σέβεται τα δικαιώματα και τα όρια των άλλων.
Η οριοθέτηση είναι καθοριστική στην προσχολική ηλικία όμως είναι εξίσου σημαντική και σε ένα άλλο κρίσιμο αναπτυξιακό στάδιο της ζωής μας, την εφηβεία. Έτσι λοιπόν θα εξετάσουμε την ανάγκη των ορίων στην εφηβεία στο επόμενα άρθρο.
Βιβλιογραφία:
Feldman, R.S. (2011). Εξελικτική Ψυχολογία. Εκδόσεις Gutenberg
