Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ο θυμός είναι ένα φυσιολογικό ανθρώπινο συναίσθημα. Ο θυμός είναι μια φυσική, προσαρμοστική απάντηση στην απειλή. Υποκινεί συμπεριφορές, που μας επιτρέπουν να παλέψουμε και να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας, όταν δεχτούμε επίθεση. Επομένως, ως ένα σημείο, η έκφραση θυμού είναι απαραίτητη για την επιβίωσή μας.
Ο θυμός αποτελεί αυτόματη, φυσική αντίδραση στον συναισθηματικό πόνο που πηγάζει από καταστάσεις κατά τις οποίες βιώνουμε αδικία, φόβο, αδυναμία, απόρριψη, απειλή, εκφοβισμό, ταπείνωση, προδοσία, μη επίτευξη στόχων, χάσιμο ελέγχου μιας κατάστασης (Novaco, 1995).
Πέρα από τον ενεργητικό και άμεσα επιθετικό θυμό είναι χρήσιμο να εξηγήσουμε ότι υπάρχει και ο παθητικο-επιθετικός θυμός που μπορεί να εκδηλωθεί ως χρονική αργοπορία, συστηματική αναβλητικότητα και κωλυσιεργία, ειρωνεία, απάθεια, σαρκασμός, συναισθηματικός εκβιασμός (Hagiliassis et al., 2005).
Όλοι λοιπόν θυμώνουμε, το θέμα είναι πως επιλέγουμε να διαχειριστούμε το θυμό μας. Ο στόχος μας θα πρέπει να είναι η μείωση των αρνητικών συναισθημάτων και η αποτροπή σωματικών συνεπειών. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος διαχείρισης του θυμού μας είναι η αντιμετώπιση της πηγής του θυμού είτε πρόκειται για άλλα άτομα, καταστάσεις ή για τον εαυτό μας.
Η πιο αναποτελεσματική προσέγγιση είναι η καταπίεση ή και η άρνηση του συναισθήματος του θυμού χωρίς την επεξεργασία του και η αποφυγή της κατάστασης αλλά και των παραγόντων που προκάλεσαν το θυμό. Ο θυμός είναι διαβρωτικό συναίσθημα αν «αποθηκευτεί», οδηγεί σε μνησικακία, εχθρότητα αλλά και κατάθλιψη.
Οι παρακάτω προτάσεις μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε ωφέλιμα το θυμό σας:
Καταρχήν, πάρετε δύο-τρεις αργές και βαθιές ανάσες και μετρήστε ως το 10, απομακρυνθείτε για λίγο από το πρόσωπο ή την κατάσταση που σας εξοργίζει, λέγοντας: «Χρειάζομαι λίγο χρόνο για ένα διάλειμμα. Θα επανέλθω σε μισή ώρα να συζητήσουμε». Όταν βρίσκεστε «εν βρασμώ», είναι εύκολο να πείτε κάτι που θα μετανιώσετε αργότερα. Αφήστε λοιπόν λίγη ώρα για να σκεφτείτε πριν πείτε οτιδήποτε αυτό ταυτόχρονα επιτρέπει και στους άλλους που εμπλέκονται στο «πρόβλημα» να κάνουν το ίδιο.
Η φυσική δραστηριότητα μπορεί να προσφέρει μια διέξοδο ειδικά εάν νιώθετε έντονο θυμό. Βγείτε για ένα γρήγορο περίπατο ή για τρέξιμο, ή περάστε λίγο χρόνο για να κάνετε άλλες αγαπημένες δραστηριότητες. Επίσης η μουσική είναι ένας ευχάριστος τρόπος να χαλαρώσουμε.
Όταν είστε σίγουροι πως σκέφτεστε καθαρά, εκφράστε την απογοήτευσή σας με σίγουρο και ήρεμο τρόπο. Επικεντρωθείτε στο τι μπορεί να γίνει για να λυθεί το πρόβλημα. Να είστε ξεκάθαροι και συγκεκριμένοι αποκαλύπτοντας τα συναισθήματα και τα «θέλω» σας αλλά ταυτόχρονα δηλώνοντας σεβασμό στα συναισθήματα και τα «θέλω» των άλλων.
Τέλος, μην διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από ειδικό, εάν ο θυμός σας μοιάζει εκτός ελέγχου, αν σας αναγκάζει να κάνετε πράγματα που μετανιώνετε ή βλάπτουν τους γύρω σας.
Βιβλιογραφία:
- Hagiliassis, N., Gulbenkoglu, H., Di Marco, M., Young, S., & Hudson, A. (2005). The Anger Management Project: A group intervention for anger in people with physical and multiple disabilities. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 30(2), 86-96.
- Novaco, R. W. (2000). Anger. In A. E. Kazdin (Ed.), Encyclopedia of psychology (pp. 170-174). Washington, DC: American Psychological Association and Oxford University Press.
- Spielberger CD: Manual for the State-Trait Anger Expression Inventory (STAXI). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, 1988.