Ψυχικές Διαταραχές
από την Ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη
Κάποιοι από εμάς αναπτύσσουμε περίεργες συμπεριφορές κατά τη διάρκεια του ύπνου μας. Σας έχουν πει ποτέ ότι παραμιλάτε όταν κοιμάστε, ότι κλοτσάτε, ότι σηκωθήκατε από το κρεββάτι ενώ κοιμόσασταν; Ξυπνάτε ουρλιάζοντας;
Αυτού του είδους τα κινητικά φαινόμενα που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου και στην αφύπνιση ονομάζονται παραϋπνίες και χρήζουν αντιμετώπισης από ειδικούς εφόσον διαταράσσουν την ποιότητα του ύπνου και εφόσον μπορεί να προκληθεί και κάποιο ατύχημα όπως πτώση από το κρεββάτι.
Οι έντονοι συχνοί ζωντανοί εφιάλτες, ο νυχτερινός τρόμος, η υπνική παράλυση, η νυχτερινή ενούρηση, η υπνοβασία, η συγχητική αφύπνιση και η διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον REM ύπνο αποτελούν τις παραϋπνίες (κινήσεις χεριών, ποδιών κ.λπ.). Οι εφιάλτες συνοδεύονται από αισθήματα τρόμου, φόβου και άγχους. Στον νυχτερινό τρόμο υπάρχει εφίδρωση και ταχύπνοια και το άτομο συχνά αδυνατεί να επικοινωνήσει αμέσως, επικρατεί σύγχυση. Η υπνική παράλυση συνοδεύεται συχνά και αυτή από τρόμο και φόβο, το άτομο αδυνατεί να μετακινηθεί ή ακόμα και να ανοίξει τα μάτια του. Στη νυχτερινή ενούρηση το άτομο αδυνατεί να διατηρήσει τον έλεγχο των ούρων του. Στην υπνοβασία το άτομο φαίνεται ότι περπατάει με τα μάτια ανοιχτά ενώ στην πραγματικότητα κοιμάται, κατά τη διάρκεια της υπνοβασίας μπορεί να προκληθούν ατυχήματα. Η συγχητική αφύπνιση ή αλλιώς μέθη του ύπνου αναφέρεται σε μια βραδύτητα κατά την αφύπνιση του ατόμου με αδυναμία διαχείρισης απλών εντολών και ερωτήσεων. Η διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM είναι η συμπεριφορική εξωτερίκευση του περιεχομένου του ονείρου με κινήσεις ποδιών και χεριών ή ομιλία και συχνά είναι πρώιμο σύμπτωμα νευροεκφυλιστικών διαταραχών.
Οι παραϋπνίες είναι συχνότερες κατά την παιδική και εφηβική ζωή αλλά συχνά μας ακολουθούν και στην ενήλικη. Άτομα με παραϋπνία εκδηλώνουν συχνά κούραση και υπνηλία και συμπτώματα ψυχικών διαταραχών όπως άγχος, φοβίες, ψυχαναγκασμούς.
Ο τρόπος για να αντιμετωπιστούν είναι καταρχήν πρακτικός και συμπεριφορικός για παράδειγμα απομάκρυνση αιχμηρών επίπλων, κάλυψη ολισθηρών επιφανειών. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι χρειάζεται για την καλύτερη αξιολόγηση του φαινομένου ενδελεχής μελέτη ύπνου. Η προγραμματισμένη αφύπνιση φαίνεται να βοηθάει κυρίως στα παραϋπνικά φαινόμενα που σχετίζονται με την αφύπνιση. Η ψυχοθεραπεία επίσης βοηθάει στην διαχείριση του στρες και την διαχείριση των εφιαλτών. Επίσης βοηθητική είναι και η φαρμακοθεραπεία ειδικότερα σε περιπτώσεις διαταραχής συμπεριφοράς κατά τον ύπνο REM.
Αν βιώνετε κατά τη διάρκεια του ύπνου σας κάτι από τα παραπάνω και προκαλεί προβλήματα στην καθημερινή σας λειτουργικότητα, καλό θα ήταν να το αναφέρετε στο γιατρό σας στην επόμενη ιατρική σας επίσκεψη έτσι ώστε να το αξιολογήσει και να σας παραπέμψει κατάλληλα.
Βιβλιογραφία
American Academy of Sleep Medicine, International Classification of Sleep Disorders, (2014). American Academy of Sleep Medicine. 3rd edition ed. Darien Ill, USA.
Owens, J. and Mohan, Μ. Behavioral Interventions for Parasomnias. Current Sleep Medicine Reports, 2016. 2(2): p. 81-86.
Photo by Megan te Boekhorst on Unsplash
