Ψυχικές Διαταραχές
Από την Ψυχολόγο του ‘Θάλπος Αττικής’, Μαρία Μακριδάκη
Το όνομα προέρχεται από τον βαρώνο Μινχάουζεν, πρωταγωνιστή του πασίγνωστου βιβλίου του Ροδόλφου Ράσπε, του 1785. Μετά την επιστροφή του από το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο ο βαρώνος Μινχάουζεν, άρχισε να διηγείται περιπέτειες και κατορθώματα βγαλμένα από τη φαντασία του.
Στην Ψυχοπαθολογία ως σύνδρομο Μινχάουζεν ορίζουμε την «πλασματική» κατάσταση ασθενείας, την προκαλούμενη ή προσποιούμενη από το ίδιο το άτομο προς τον εαυτό του, που σκοπό έχει να τραβήξει την προσοχή, να λάβει την διαβεβαίωση, συμπάθεια κι ενασχόληση των γύρων του.
Το σύνδρομο Μινχάουζεν διαφέρει από την υποχονδρία καθώς είναι εν γνώση του ατόμου ότι υπερβάλει ενώ τα άτομα με υποχονδρία όντως πιστεύουν ότι πάσχουν από κάποια ασθένεια.
Τα άτομα με σύνδρομο Μινχάουζεν αρέσκονται στο να έχουν το ρόλο του ασθενή. Αυτό οδηγεί πολλές φορές σε συχνότατες επισκέψεις σε ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και σε περίπλοκες ιατρικές έρευνες, ακόμη και σοβαρές εγχειρήσεις. Αναφέρουν συμπτώματα ασθενειών χωρίς να υπάρχουν και δημιουργούν ενδείξεις ασθενειών (πχ τρίβουν το θερμόμετρο), Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι μέχρι και 9% των περιπτώσεων πυρετού άγνωστης προέλευσης προέρχεται από αυτό το σύνδρομο. Άτομα με αυτό το σύνδρομο δημιουργούν και άλλα συμπτώματα από διάφορες ασθένειες (πχ λήψη φαρμάκων ώστε να πιστοποιείται η δυσλειτουργία από τις εξετάσεις που θα γίνουν).
Στην πλειοψηφία τους έχουν μεγαλώσει σε ένα ιδιαίτερα στερητικό περιβάλλον όπου μόνο όταν υπήρχε παρούσα κάποια ασθένεια, οι γονείς ήταν συναισθηματικά διαθέσιμοι. Επίσης συχνό είναι και τα άτομα με αυτό το σύνδρομο να ήταν και οι ίδιοι φροντιστές σε κάποιον οικείο τους δηλαδή να είχαν εκτεθεί από πολύ νωρίς στη ζωή τους στην φροντίδα κάποιου συγγενικού μέλους (αδερφός, μητέρα, γιαγιά), το οποίο είχε μια χρόνια ασθένεια. Πέρα από αυτόν τον παράγοντα δηλαδή την παιδική παραμέληση μπορούμε να πούμε ότι οι αιτίες της εκδήλωσης αυτού του συνδρόμου προκύπτουν από την αλληλεπίδραση βιολογικών και κοινωνικών παραγόντων. Δεν υπάρχουν ασφαλή στατιστικά δεδομένα για την παρατήρηση του φαινομένου και το ποσοστό πασχόντων, φαίνεται ότι οι πάσχοντες είναι πιο συχνά γυναίκες από ότι άντρες.
Η σοβαρότερη και σαφώς πιο επικίνδυνη μορφή του Συνδρόμου είναι το Σύνδρομο Μινχάουζεν δια Αντιπροσώπου. Το συναντάμε κυρίως σε γυναίκες που προκαλούν ασθένεια, στα παιδιά τους ή όταν κάποια άτομα προκαλούν ασθένεια σε ανήμπορους ανθρώπους (ηλικιωμένους, βαριά ασθενείς, παιδιά και βρέφη). Μπορεί κάποιες φορές να ασκούν κάποιο παραϊατρικό επάγγελμα ώστε να έχουν εύκολη πρόσβαση σε άτομα – θύματα. Φαίνεται πως μέσα από αυτόν τον απόλυτο έλεγχο ζωής και θανάτου που ασκούν στα θύματά τους, παίρνουν την αυτοεκτίμηση που χρειάζονται αφού νοιώθουν τη δύναμη του γεγονότος ότι η ζωή κάποιου άλλου εξαρτάται από τους ίδιους. Δυστυχώς, πρόκειται για μια ενεργητική μορφή κακοποίησης, η οποία δεν είναι γνωστή και πολλές φορές παραμελείται.
Το σύνδρομο Μινχάουζεν και το σύνδρομο Μινχάουζεν δια αντιπροσώπου είναι δυο διαφορετικά κλινικά σύνδρομα με παρόμοιες όμως παραμέτρους. Πρόκειται για σύνδρομα που μπορεί να οδηγήσουν σε αναπηρία ή και θάνατο. Στην περίπτωση του δεύτερου φυσικά το βασικό μέλημα είναι η εξασφάλιση των θυμάτων. Η θεραπεία του συνδρόμου κρίνεται δύσκολη γιατί δεν υπάρχει παραδοχή της ύπαρξης του προβλήματος.
Βιβλιογραφία
https://www.webmd.com/mental-health/munchausen-syndrome#1
Photo credit
Olenka Kotyk
