Ψυχικές Διαταραχές
από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Εύη Τσικρικού
Η απώλεια ενός γονέα είναι οικουμενικά μία από τις πιο δύσκολες συναισθηματικά ανθρώπινες εμπειρίες. Παρότι πρόκειται για ένα αναπόφευκτο γεγονός – ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες – η εκ των προτέρων αυτή γνώση δεν μπορεί να απαλύνει τον πόνο όταν πεθαίνει ένα τόσο αγαπημένο πρόσωπο. Η απώλεια ενός γονέα είναι τραυματική, γεμάτη θλίψη και αλλάζει για πάντα τα παιδιά ανεξαρτήτως ηλικίας, τόσο βιολογικά όσο και ψυχολογικά. Τίποτα δεν είναι ξανά το ίδιο· η απώλεια μιας μητέρας ή ενός πατέρα (πόσο μάλλον και των δύο) είναι ένα καθοριστικό γεγονός ικανό να ανατρέψει την πορεία της ζωής του ενήλικα παιδιού. Παύει πλέον να ισχύει για αυτόν η ιδιότητα του παιδιού αλλά και η ύπαρξη της ανιδιοτελούς γονικής αγάπης.
Η γονική παρουσία στην ζωή του παιδιού, ακόμη και μετά την ενηλικίωση, του προσφέρει μία δικλείδα ασφαλείας και μία συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη. Παρότι μεγαλώνει, έχει την αίσθηση ότι θα έχει πάντα κοντά τους γονείς του, τις συμβουλές τους, την καθοδήγηση τους ακόμα και τις παρατηρήσεις τους. Η απώλεια αυτών μπορεί να δημιουργήσει ένα τεράστιο συναισθηματικό κενό και πόνο που μοιάζει αδύνατο να θεραπευτεί – είτε πρόκειται για αναπάντεχο είτε για αναμενόμενο θάνατο – ιδίως για τον ενήλικα παιδί που δεν έχει δημιουργήσει την δική του πυρηνική οικογένεια, και οι γονείς αποτελούν το σημείο αναφοράς του.
Η απώλεια του γονέα, πέραν του πρώτου σοκ που εξομαλύνεται με τις εθιμοτυπικές τελετουργίες, γίνεται αισθητή σε μικρά καθημερινά πράγματα όπως πχ η τηλεφωνική επικοινωνία, το κυριακάτικο τραπέζι, οι καθιερωμένες ευχές γιορτών κοκ που ξαφνικά σταματούν. Tαυτόχρονα ακόμα και οι πιο βασικοί τρόποι ομιλίας πρέπει να αλλάξουν με τις αναφορές στον γονιό να γίνονται πλέον σε παρελθόντα χρόνο.
Στην περίπτωση μάλιστα που η σχέση γονέα – παιδιού ήταν περίπλοκη ή ακόμα και διαλυμένη, το παιδί βρίσκεται σε έναν κυκεώνα από αντικρουόμενα συναισθήματα αγάπης, θλίψης, ενοχής, απογοήτευσης ακόμα και θυμού, καθιστώντας ακόμα πιο δύσκολη την διαχείριση του πένθους του.
Ο περίγυρος, όμως, αναμένει την πλήρη ανάκαμψη του πενθούντα από την θλίψη του λίγες μέρες μετά την απώλεια, κυρίως όταν πρόκειται για ηλικιωμένους γονείς. Εξαιτίας αυτής της αντίληψης το άτομο αναγκάζεται να κρύψει τα συναισθήματα του και τον πόνο του και να υποκριθεί ότι είναι μια χαρά.
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει ένας ενιαίος σωστός τρόπος για να θρηνήσει κάποιος τον γονιό που έχασε, ούτε συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο μέσα στο οποίο πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία του πένθους. Τα στάδια της ανάκαμψης μετά το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου συνήθως περιλαμβάνουν χρόνο να επιτρέψει καταρχάς ο πενθούντας στον εαυτό του να βιώσει τον πόνο της απώλειας και μετέπειτα σταδιακά να αποδεχτεί την νέα πραγματικότητα και να προχωρήσει με σταθερά βήματα στην ζωή του παρακάτω. Στην διαδικασία επούλωσης περιλαμβάνεται και η βαθμιαία επαναφορά της ικανότητας να νιώθει ευχαρίστηση μέσα στις υπόλοιπες σχέσεις του.
Αν, ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου ο πόνος δεν υποχωρεί και η θύμηση του εκλιπόντος συνεχίζει να επιβαρύνει σημαντικά την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του παιδιού, η συμβουλευτική πένθους από έναν ειδικό μπορεί να φανεί πολύ χρήσιμη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
• https://www.fatherly.com/health-science/parent-death-psychological-physical-effects/
• https://www.psychologytoday.com/us/blog/where-science-meets-the-steps/201709/why-losing-parent-hurts-so-much-no-matter-your-age
• https://psychcentral.com/blog/single-at-heart/2019/05/the-death-of-our-parents-how-old-are-we-when-that-happens#3
• https://www.healthline.com/health/losing-a-parent
Photo by cottonbro from Pexels
