από την ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας” Εύη Τσικρικού
Τα εφηβικά χρόνια είναι μια εποχή μετάβασης από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Συνήθως διακατέχεται από ένταση καθώς ο έφηβος βιώνει εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις μαζί με σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Αναζητά την ταυτότητα του ενώ ταυτόχρονα διεκδικεί την ατομικότητα του.
Όσο ο έφηβος διανύει αυτή την περίοδο – έχοντας αρχίσει να αναπτύσσει την κριτική σκέψη – και ταυτόχρονα βλέποντας την ενηλικίωση να πλησιάζει, τόσο αρχίζει να διεκδικεί την θέση του ως ενήλικας μέσα στην οικογένεια, το σχολείο και τελικά την κοινωνία. Το γεγονός όμως ότι δεν αντιμετωπίζεται σαν ενήλικας αλλά νιώθει ότι συνεχίζουν να τον χαρακτηρίζουν παιδί, μπορεί να εγείρει συναισθήματα ματαίωσης, θυμού και αγανάκτησης.
Πολλές θα είναι οι φορές που θα του ζητήσουν να αναλάβει τις ευθύνες του ως “μεγάλος πια”, και άλλες τόσες θα προσπαθήσουν να τον νουθετήσουν γιατί είναι ακόμα μικρός και δεν ξέρει. Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο στο οποίο πέφτουν γονείς και έφηβοι, διότι τα όρια, οι ισορροπίες ακόμα και οι έννοιες των λέξεων είναι ρευστές, συγκεχυμένες και εύκολα παρανοούνται.
Ο έφηβος, ταυτόχρονα με τις ορμονικές διακυμάνσεις και τις ψυχικές μεταπτώσεις που μπορεί να βιώνει προσπαθώντας να ανακαλύψει τον εαυτό του, έρχεται αντιμέτωπος και με άλλες καταστάσεις που μπορεί να τον πιέσουν:
• Να ενσωματωθεί στο σχολείο αλλά και στις παρέες
• Να είναι καλός μαθητής
• Να διακρίνεται και σε άλλες δραστηριότητες όπως πχ σε αθλήματα
• Να αποτελεί πιο ενεργό μέλος της οικογένειας αναλαμβάνοντας περισσότερες ευθύνες.
• Να προετοιμαστεί για την τριτοβάθμια εκπαίδευση του και γενικότερα για την μετέπειτα ζωή του μετά το λύκειο
Για ορισμένους έφηβους τα πράγματα μπορεί να είναι ακόμα πιο δύσκολα αν έρχονται αντιμέτωποι με επιβαρυντικούς οικογενειακούς παράγοντες πχ κακή σχέση γονέων, ενδοοικογενειακή βία, προβλήματα υγείας ή κοινωνικούς παράγοντες όπως ανεργία, οικονομικές δυσκολίες, ρατσισμός κλπ.
Το γεγονός ότι υπάρχουν έφηβοι πιο ώριμοι που δεν επαναστατούν, που μπορούν και ανταπεξέρχονται με υπευθυνότητα και σοβαρότητα τόσο στις συνηθισμένες προκλήσεις της εφηβικής ηλικίας όσο και σε πιο αντίξοες καταστάσεις, θα πρέπει μεν να θεωρείται αξιοθαύμαστο αλλά να αντιμετωπίζεται ως εξαίρεση και όχι ως κανόνας. Να μην κυριαρχεί η αντίληψη του “ιδανικού εφήβου”. Διότι ο συνήθης έφηβος θα αντιμιλήσει, θα χτυπήσει την πόρτα με δύναμη πίσω του, θα μιλάει στο τηλέφωνο ατελείωτες ώρες με τους φίλους του, θα ονειροπολεί αντί να μελετάει, θα αποκηρύξει τα μέχρι πρότινος πρότυπα του, θα αμφισβητήσει την εξουσία και φυσικά θα κάνει λάθη.
Αυτό που χρειάζεται ο κάθε έφηβος ανεξαιρέτως, είναι αμοιβαία εμπιστοσύνη, επικοινωνία, ελευθερία του λόγου αλλά κυρίως, την αίσθηση της ασφάλειας. Ότι, δηλαδή, οι γονείς του θα τον νοιάζονται και θα τον αγαπούν για πάντα, ακόμα και όταν αυτή η ασφάλεια συνοδεύεται από οριοθετήσεις, συμβιβασμούς και συνέπειες.
Γραμμές υποστήριξης:
• Γραμμή SOS 1056 για Παιδιά, Έφηβους και Γονείς
• Η Γραμμή 11525 του «Μαζί για το Παιδί» είναι μια τηλεφωνική γραμμή βοήθειας που απευθύνεται σε γονείς, εκπαιδευτικούς, παιδιά και εφήβους.
• Ευρωπαϊκή “Γραμμή στήριξης παιδιών και εφήβων 116 111
• Γραμμή Βοηθείας Help-Line 210-6007686. Απευθύνεται σε παιδιά & εφήβους και τις οικογένειές τους, παρέχοντας υποστήριξη και συμβουλές για θέματα που σχετίζονται με τη χρήση του Διαδικτύου, του κινητού τηλεφώνου και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών (παρενόχληση, εξάρτηση, επιβλαβές περιεχόμενο, διαδικτυακή αποπλάνηση, bullying, ρατσιστική συμπεριφορά κ.λπ.).
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• https://familydoctor.org/understanding-your-teens-emotional-health/
• https://www.apa.org/monitor/apr07/teenage
Photo by Tyler Delgado on Unsplash