Ψυχικές Διαταραχές
Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής» Μαρία Μακριδάκη
Ξεκινώντας έναν νέο μεγάλο κύκλο άρθρων σχετικά με τις εξαρτήσεις, στο σημερινό άρθρο θα δούμε την εξάρτηση από τις ψυχοδραστικές ουσίες.
Ψυχοδραστική ουσία εννοούμε οποιαδήποτε ουσία είτε σε υγρή μορφή, είτε σε αέρια, είτε σε στέρεη μορφή (σκόνη, χάπι, φυτικής σύστασης) που όταν ληφθεί μέσω οποιασδήποτε οδού, επιδρά στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα προκαλώντας αλλαγές στην αντιληπτική ικανότητα, τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά, και τον εν γένη τρόπο λειτουργίας του σώματος του ατόμου που κάνει χρήση.
Οι ψυχοδραστικές ουσίες είναι οι ακόλουθες: Αλκοόλ, Αμφεταμίνες, Καφεΐνη, Κάνναβη, Κοκαΐνη, Ψευδαισθησιογόνα (LSD, MDMA, «μαγικά μανιτάρια»), Εισπνεόμενες ουσίες (κόλλες, βενζίνη, αέριο από γκαζάκια βουτανίου), Νικοτίνη, Οπιοειδή (μορφίνη, ηρωίνη), Φαινκυκλιδίνη (γνωστή και ως αγγελόσκονη), καταπραϋντικά, υπνωτικά και αγχολυτικά.
Αντιλαμβανόμαστε ότι ένα άτομο είναι εξαρτημένο από κάποια ή κάποιες από τις παραπάνω ουσίες όταν παρουσιάζει γνωστικά, συμπεριφορικά και σωματικά συμπτωμάτων που δείχνουν ότι συνεχίζει να κάνει χρήση παρά την ύπαρξη σημαντικών προβλημάτων που σχετίζονται με τη χρήση της ουσίας ή των ουσιών. Δημιουργείται μία διακαής ανάγκη για επαναλαμβανόμενη χρήση της ουσίας με στόχο να βιώσει ο χρήστης της συνέπειες της δράσης της ουσίας ή να αποφύγει τη δυσφορία που προκαλεί η στέρηση της ουσίας (το σώμα προσαρμόζεται στην ουσία με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται στερητικά συμπτώματα όταν σταματάει η χρήση).
Ανάλογα με το είδος κάθε ουσίας, επηρεάζεται τόσο το σώμα όσο και η ψυχική κατάσταση του ανθρώπου με αποτέλεσμα όχι μόνο την σωματική αλλά και την ψυχική εξάρτηση. Η ζωή του εξαρτημένου ατόμου επικεντρώνεται αποκλειστικά γύρω από το αντικείμενο της εξάρτησης του. Κυριαρχεί η έντονη ανάγκη λήψης της ουσίας πάνω από όλα όπως και οι τρόποι και τα μέσα απόκτησής της. Το εξαρτημένο άτομο έχει ανάγκη την ουσία για να νιώσει καλά και για να ανταπεξέλθει σε οτιδήποτε.
Η ψυχολογική εξάρτηση, σε σύγκριση με τη σωματική, απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για να αντιμετωπιστεί. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δε δημιουργούν όλες οι ουσίες και τις δυο μορφές εξάρτησης.
Πολλοί είναι εκείνοι οι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της κατάχρησης και μετέπειτα εξάρτησης σε μια ουσία στο άτομο. Πέρα από τους βιολογικούς παράγοντες και την δύναμη της δράσης μιας ουσίας, υπάρχουν και ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες που αλληλοεπιδρούν. Το οικογενειακό, κοινωνικο-οικονομικό και πολιτιστικό περιβάλλον στο οποίο ζει ένα άτομο όπως και η ίδια η προσωπικότητα του ατόμου.
Τα αποτελέσματα της υπερβολικής χρήσης λοιπόν είναι πολλά. Εγκληματική συμπεριφορά στην προσπάθεια εξασφάλισης της επόμενης δόσης, υποσιτισμός, κακή ποιότητα ζωής, κακή υγιεινή, μικρά ή μεγάλα ατυχήματα, λοιμώξεις, τοξικές αντιδράσεις, σηψαιμία, ισχαιμικά επεισόδια, θάνατος.
Οι εξαρτημένοι χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών μπορούν να βοηθηθούν μέσα από τον ΟΚΑΝΑ (Τηλ. Γραμμή SOS 1031), από το ΚΕ.ΘΕ.Α. (www.kethea.gr) , το 18ανω του Ψ.Ν.Α. (www.18ano.gr).
