Εθισμός στην εργασία

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής» Μαρία Μακριδάκη

Ο φόβος για την απόλυση στις μέρες που ζούμε είναι έντονος, σε συνδυασμό με τον ακραίο επαγγελματικό ανταγωνισμό, την τελειομανία, την ματαιοδοξία, την έντονη φιλοδοξία για γρήγορη επαγγελματική ανέλιξη, δημιουργεί μια σοβαρή μορφή εθισμού, τον εθισμό στην εργασία. Δυστυχώς ο εθισμός στην εργασία γίνεται πολύ εύκολα κοινωνικά αποδεκτός. Τι πιο λογικό θα σκεφτεί κάποιος από το να δουλεύεις σκληρά νυχθημερόν για το προς το ζην σου, ειδικά στις εποχές που ζούμε.  Ποιο είναι το κόστος όμως που πληρώνει η προσωπική σου ζωή και η σωματική σου υγεία; Οι επιπτώσεις αυτού του εθισμού είναι σοβαρές καθώς επηρεάζουν την υγεία, τις διαπροσωπικές, οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις. 

Δε λέμε σε καμιά περίπτωση πως όταν κάποιος εργάζεται πολύ εις βάρος της προσωπικής του ζωής είναι εθισμένος όμως όταν τα πράγματα βγαίνουν εκτός ελέγχου στους βασικούς τομείς της ζωής μας και χάνεται το μέτρο καλό είναι να αναρωτιόμαστε τι κάνουμε και πως μπορούμε να αλλάξουμε.

Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σας κάνουν να σκεφτείτε τη σχέση σας με την εργασία και το κατά πόσο αυτή η σχέση είναι λειτουργική. Έχετε μετατρέψει το σπίτι σας σε δεύτερο γραφείο; Όπου και αν βρίσκεστε έχετε ανοιχτό τον υπολογιστή σας ή το κινητό σας και δουλεύετε ή σκέφτεστε τη δουλειά; Θεωρείτε ότι είστε ανταγωνιστικός στη δουλειά σας; Θεωρείται ότι μόνο η δουλειά σας κάνει ευτυχισμένους και σας ολοκληρώνει; Οι ελεύθερες ώρες φαίνονται χάσιμο χρόνου; Διακόπτεται τις διακοπές σας για χάρη της δουλειάς; Είναι το μυαλό σας συνεχώς σε εγρήγορση σκεπτόμενοι το επόμενο βήμα σας στη δουλειά; Αποφεύγετε τους φίλους σας για να εργαστείτε; Έχετε συμπτώματα άγχους;  

Πολλοί εθισμένοι στην εργασία δικαιολογούν στον εαυτό τους αλλά και στους άλλους  τη συμπεριφορά τους ως τρόπο αντιμετώπισης του φόβου που προέρχεται από το ότι μπορεί να απολυθούν αλλά και από το ότι είναι οικονομικά ανασφαλείς.

Πέρα από αυτό, η δουλειά συχνά αποτελεί μάσκα σε ένα πρόβλημα χαμηλής αυτοεκτίμησης. Λαμβάνοντας κοινωνική αποδοχή και σημασία μέσα από τη δουλειά νιώθουν καλά. Είναι φυσιολογικό η δουλειά μας να είναι πηγή αυτοπεποίθησης και ευτυχίας όμως δε πρέπει να είναι η μόνη. Συχνά επίσης η δουλειά είναι διέξοδο από μια βαρετή, δυστυχισμένη ζωή στο σπίτι, φυγή από οικογενειακές δυσκολίες. Επίσης συχνά οι άνθρωποι που δεν έχουν ταυτότητα εκτός δουλειάς δίνονται στην εργασία τους με όλο τους το είναι, γεμίζοντας την κάθε μέρα τους με αυτή.     

Ανεβάζουν συνέχεια στον εαυτό τους τον πήχη των επαγγελματικών στόχων και υποχρεώσεων και αναλώνονται σε αυτούς. Η επίτευξη κάθε στόχου φέρνει προσωρινή ανακούφιση όμως αμέσως καταπιάνονται με τον επόμενο. Με την ανάληψη όλο και περισσότερων ευθυνών αφήνουν πίσω την υγεία τους, την προσωπική και οικογενειακή τους ζωή. Κάθε νέα δυσκολία σε οποιοδήποτε πεδίο της ζωής την αντιμετωπίζουν με τον μόνο τρόπο που ξέρουν, με το να δουλεύουν περισσότερο δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο. Αυτός ο φαύλος κύκλος που διογκώνει το άγχος, φέρνει σωματική και πνευματική κόπωση, και πολλά ψυχοσωματικά συμπτώματα, για τα οποία αδιαφορούν δυστυχώς γιατί η ασχολία με αυτά τους κλέβουν χρόνο από τη δουλειά.   

Η αντιμετώπιση του προβλήματος ξεκινάει από την συνειδητοποίησή του. Χρειάζεται μια ενδοσκόπηση για να αναθεωρήσουμε τι έχει σημασία στη ζωή μας, τι είναι προτεραιότητα, να δούμε αν ότι έχουμε κάνει μέχρι τώρα στη ζωή μας ανταποκρίνονται στις πραγματικές μας επιθυμίες και αξίες. Πρέπει να πάρουμε μέτρα για την υγεία μας (ισορροπημένη διατροφή, άσκηση, ποιοτικός ύπνος) και για τη διατήρηση των σχέσεων μας (να δώσουμε χρόνο μέσα στην εβδομάδα για τους σημαντικούς άλλους). Τέλος είναι καλό σκεπτόμενοι τον εαυτό μας να βλέπουμε τι έχουμε πετύχει και κατακτήσει ως τώρα και να νιώθουμε περήφανοι. Το να δίνουμε εμείς αξία στον εαυτό μας είναι η σωστότερη αναγνώριση. Αν νιώθουμε ότι τα παραπάνω δε μπορούμε να τα διαχειριστούμε μόνοι μας καλό είναι να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό.

Photo credit: Daniel Monteiro