Ψυχικές Διαταραχές
Από την ψυχολόγο της Μονάδας «Θάλπος Αττικής» Μαρία Μακριδάκη.
Είναι αλήθεια πως η εξάπλωση του διαδικτύου, οι πιστωτικές και προπληρωμένες κάρτες και το εξελιγμένο marketing έχουν κάνει την αγορά προϊόντων εξαιρετικά προσβάσιμη σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Πολλοί άνθρωποι παρά την μεγάλη οικονομική κρίση που μας ταλανίζει τόσα χρόνια θα ψωνίσουν κάτι το οποίο πιθανώς δεν χρειάζονται με την ελπίδα ότι η αγορά αυτού του προϊόντος θα τους ανανεώσει, θα τους δώσει μια εφήμερη χαρά στην μουντή πολλές φορές ζωή τους. Όταν όμως η αγορά προϊόντων γίνεται σκοπός ζωής και στο βωμό της συνεχούς αγοράς νέων αγαθών θυσιάζονται η διαπροσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή του ατόμου, τότε μιλάμε για εθισμό. Ο επιστημονικός όρος για αυτή την παθολογική εξάρτηση είναι “ωνιομανία” (από την αρχαία λέξη για τα ψώνια, “ώνια”) ή αλλιώς αγοραμανία.
Αναλογιστείτε αν σκέφτεστε να αγοράσετε ή να παραγγείλετε πράγματα όλη την ώρα και αν αυτό λειτουργεί ως τρόπος για να αλλάξετε διάθεση. Αν αυτά που αγοράζετε είναι προϊόντα που δεν χρειάζεστε ή που δεν σχεδιάζατε να αγοράσετε. Αν ο όγκος των πραγμάτων που παραγγέλνετε είναι τέτοιος που επηρεάζονται αρνητικά οι άλλες υποχρεώσεις σας. Νιώθετε ότι χρειάζεται να αγοράζεται όλο και περισσότερα πράγματα για να πάρετε την ίδια ικανοποίηση με παλιότερα; Νιώθετε άσχημα όταν σας εμποδίζει κάτι από το να ψωνίσετε; Μήπως υπάρχουν σακουλές με ψώνια που δεν έχετε ανοίξει ακόμα στο σπίτι σας; Έχουν σχολιάσει η οικογένειά σας ή οι γνωστοί σας αυτή σας τη δραστηριότητα αρνητικά; Περιστρέφεται η ζωή σας γύρω από την αγορά προϊόντων;
Τα ψώνια σε αυτές τις περιπτώσεις γίνονται η εύκολη λύση, λειτουργούν ως ένας μηχανισμός απόδρασης από αρνητικά συναισθήματα με αποτέλεσμα το άτομο να αγοράζει κάτι που δεν το έχει ανάγκη για να νιώσει προσωρινά χαρούμενο. Αυτό όμως είναι δυστυχώς ένας φαύλος κύκλος διότι ο εθισμός οδηγεί ακριβώς πίσω σε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα. Όταν προσπαθούμε να δραπετεύσουμε από τα προβλήματα μας τα βρίσκουμε πάλι μπροστά μας. Ο εθισμός στα ψώνια σχετίζεται με συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους. Συχνά ο εθισμένος υπερκαταναλωτής διακατέχεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση. Τα υλικά αγαθά πιθανώς να χρησιμοποιούνται για να καλύψουν ένα συναισθηματικό κενό, ίσως για να καλύψουν μια πιθανή στέρηση αγαθών στα παιδικά του χρόνια. Πιθανώς να καλύπτουν την ανάγκη του για κοινωνική προβολή και αναγνώριση ή να είναι μια εκτόνωση άγχους από ένα δύσκολο οικογενειακό ή εργασιακό περιβάλλον.
Οι εθισμένοι στα ψώνια συνήθως κρύβουν τις αγορές τους, υπερχρεώνουν τις κάρτες τους και αρκετές φορές επιστρέφουν προϊόντα προκειμένου να αποφύγουν έντονες οικογενειακές εντάσεις. Άνθρωποι λοιπόν που εξαιτίας αυτής της υπερκαταναλωτικής τους μανίας καταλήγουν στην απομόνωση, υποφέρουν συναισθηματικά και οικονομικά χρειάζεται να βοηθηθούν.
Με τη βοήθεια ειδικού μπορεί να τονωθεί η αυτοεκτίμηση τους και να καταφέρουν να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν να «αγοράσουν» την αλλαγή που ζητούν και ότι το συναισθηματικό κενό δεν συμπληρώνεται από υλικά αγαθά. Στην πραγματικότητα όμως, αυτό που χρειάζεται είναι μια γενναία δέσμευση από την πλευρά τους ότι θα επενδύσουν στους ίδιους και στις σχέσεις τους και όχι σε υλικά αγαθά και έτσι θα ζήσουν αυθεντικά αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα τους και όχι κρύβοντας τα πίσω από νέες αγορές.
