από την ψυχολόγο του “Θάλπος Αττικής” Μαρία Μακριδάκη
Είναι γεγονός πως ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αξιοθαύμαστος, ένα φαινομενικά μικρό όργανο του σώματος που δεν ξεπερνάει το ενάμιση κιλό σε βάρος και όμως καθορίζει το ποιοι είμαστε ως ανθρώπινα όντα.
Ο άνθρωπος ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα έμβια όντα και λόγω του θαυμαστού του εγκεφάλου. Τίποτα στο γνωστό σύμπαν (με εξαίρεση το ίδιο το σύμπαν) δεν είναι πιο περίπλοκο από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. (1) Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει τον μεγαλύτερο αριθμό νευρώνων (κύτταρα του νευρικού συστήματος) από όλα τα ζώα της γης. Η πολυπλοκότητα και οι πολυάριθμες πτυχές και αυλακώσεις του, δημιουργούν χώρο για περισσότερη επεξεργασία.
Ο εγκέφαλος διαβιβάζει πληροφορίες μέσω ηλεκτροχημικών ερεθισμάτων. Υπάρχουν συνάψεις μεταξύ των νευρώνων όπου μέσω αυτών γίνεται η μετάδοση της πληροφορίας, είτε εισροή είτε αποστολή πληροφορίας. Η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται μέσα σε χιλιοστά του δευτερολέπτου.
Ο εγκέφαλος παράγει σκέψεις, παίρνει αποφάσεις, αξιολογεί καταστάσεις, ρυθμίζει συναισθήματα, σχηματίζει αναμνήσεις και μας επιτρέπει να αλληλοεπιδρούμε με τον κόσμο γύρω μας. Συντονίζεται άρτια με το υπόλοιπο σώμα και τα όργανά μας ελέγχοντας την κίνηση και τις ζωτικές μας λειτουργίες.
Παρά τον αρκετά διαδεδομένο μύθο ότι μεγάλο κομμάτι του εγκεφάλου μας παραμένει αναξιοποίητο, αποδεικνύεται μέσα από απεικονιστικές μελέτες ότι χρησιμοποιούμε σχεδόν όλο τον εγκέφαλό μας όλη την ώρα ακόμα και στον ύπνο μας, αν και μπορεί να διαφέρει η ένταση της δραστηριότητας. Επίσης το ότι κάποιοι νευρώνες ασχολούνται με ένα συγκεκριμένο έργο δε σημαίνει ότι ο υπόλοιπος εγκέφαλος αδρανεί. Ένα σύνηθες παράδειγμα πολλαπλών εργασιών (multitasking) είναι το ότι «η λύση σε ένα πρόβλημα μπορεί να έρθει πριν ή μετά τον βραδινό ύπνο εφόσον ο εγκέφαλος δεν παύει ποτέ να λειτουργεί» κατά τον Νευρολόγο Krish Sathian του πανεπιστημίου Emory (2).
Μέχρι και πριν λίγο καιρό αυτό που γνωρίζαμε ήταν ότι δεν μπορούν να δημιουργηθούν νέα εγκεφαλικά κύτταρα, όμως φαίνεται ότι ο ιππόκαμπος του εγκεφάλου των ενηλίκων (υπεύθυνος για τις διαδικασίες μάθησης και μνήμης) συντελεί εν τέλει στην νευρογένεση με την ερευνήτρια Sandrine Thuret του King’s College του Λονδίνου (2) να δηλώνει ότι «ένας μέσος ενήλικας παράγει 700 νέους νευρώνες την ημέρα στον ιππόκαμπο.»
Τέλος, ένα μεγάλο μυστήριο του εγκεφάλου μας συνδέεται με τη συνείδηση και την αντίληψή μας για την πραγματικότητα. Ο εγκέφαλος δημιουργεί “ελεγχόμενες ψευδαισθήσεις” προκειμένου να κατανοήσει τον κόσμο. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι κατά την αποστολή της αντίληψης των πραγμάτων στη συνείδηση μας ο εγκέφαλος μας κάνει συχνά αυτό που λέμε “ενημερωμένη εικασία” (informed guess) με βάση το πως περιμένει τα πράγματα να είναι και αυτό εξηγεί και το παράξενο αποτέλεσμα πολλών οπτικών ψευδαισθήσεων. (2)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
(1) https://www.smithsonianmag.com/science-nature/beauty-of-the-brain-211354/
(2) https://www.medicalnewstoday.com/articles/322081#4.-How-much-of-our-brains-do-we-use?
https://www.newscientist.com/article/dn9969-introduction-the-human-brain/
Photo by Fakurian Design on Unsplash