Είναι το χιούμορ πάντα ωφέλιμο;

Από την Ψυχολόγο του «Θάλπος Αττικής», Μαρία Μακριδάκη

 

Σε προηγούμενες φορές μιλήσαμε για τη σχέση του χιούμορ με τα συναισθήματα και το στρες, σε αυτό το άρθρο θα μιλήσουμε για το ωφέλιμο και μη χιούμορ. Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε μια διάκριση μεταξύ του ωφέλιμου, θετικού χιούμορ και της επιζήμιας μορφής του. Το χιούμορ δεν είναι γενικά ευεργετικό, υπάρχουν δύο τύποι χιούμορ που θεωρούνται δυνητικά μη υγιή: πρώτον όταν χρησιμοποιούμε το χιούμορ για να ενισχύσουμε τον εαυτό μας εις βάρος των άλλων και δεύτερον, όταν χρησιμοποιούμε το χιούμορ για να αποκτήσουμε  την έγκριση και την  προσοχή των άλλων, εις βάρος των δικών μας ψυχολογικών αναγκών. 

Το πρώτο από αυτά, το επιθετικό χιούμορ, έχει ως σκοπό την κακοπροαίρετη κριτική ή τη χειραγώγηση των άλλων, με σαρκαστικά σχόλια, πειράγματα, γελοιοποίηση,  χλευασμό, καθώς και με χρήση ρατσιστικών και σεξιστικών προσβολών.

Περιλαμβάνει επίσης την ψυχαναγκαστική έκφραση του χιούμορ, ακόμη και όταν είναι κοινωνικά ακατάλληλη (π.χ., “μερικές φορές σκέφτομαι κάτι που είναι τόσο αστείο, που δε μπορώ να σταματήσω τον εαυτό μου από το να το πω, ακόμα και αν είναι εντελώς ακατάλληλο για την περίσταση”). 

Το δεύτερο δυνητικά μη υγιές χιούμορ, είναι το αυτο-αποδοκιμαστικό και ηττοπαθές χιούμορ, που έχει στόχο να ικανοποιηθούν και να διασκεδάσουν οι άλλοι, μέσα από μια υπερβολική αυτο-υποτίμηση και αυτο-γελοιοποίηση του εαυτού. Περιλαμβάνει επίσης τη χρήση του χιούμορ ως μια μορφή αμυντικής άρνησης, για να κρύψει τα υποβόσκοντα αρνητικά συναισθήματα ή να αποφύγει την εποικοδομητική αντιμετώπιση των προβλημάτων (πχ “αν έχω προβλήματα ή νοιώθω δυστυχισμένη, να το καλύπτω συχνά με πλάκα, έτσι ώστε ακόμα και η οι στενοί μου φίλοι να  μην ξέρουν πως πραγματικά αισθάνομαι “). 

Φεύγοντας από τη μη ωφέλιμη χρήση του χιούμορ, να αναφέρουμε ότι υπάρχουν και δυο άλλα είδη χιούμορ, που συνδέονται θετικά με την ψυχολογική ευημερία και έχουν να κάνουν το πρώτο, με τη χρήση του χιούμορ για την προώθηση θετικών διαπροσωπικών σχέσεων και το δεύτερο, με τη χρήση του χιούμορ για να αντιμετωπίσουμε το στρες και να ρυθμίσουμε τα συναισθήματα μας. 

Το πρώτο από αυτά, αναφέρεται στη τάση να λέμε αστεία πράγματα, να λέμε ανέκδοτα, για να προσελκύσουμε αυθόρμητα πνευματώδη πειράγματα, προκειμένου να ψυχαγωγήσουμε τους άλλους, να διευκολύνουμε τις σχέσεις και να μειώσουμε τις διαπροσωπικές εντάσεις. 

Το δεύτερο, είναι το χιούμορ που ενισχύει την αυτο-βελτίωση, το οποίο αναφέρεται στην τάση να διατηρούμε μια χιουμοριστική προοπτική, ακόμα και μπροστά στο στρες ή την αντιξοότητα και να χρησιμοποιούμε το χιούμορ, ως μηχανισμό ρύθμισης του συναισθήματος (π.χ. «η χιουμοριστική μου άποψη για τη ζωή, με προστατεύει από το να αναστατώνομαι υπερβολικά»)

Στο επόμενο άρθρο θα μιλήσουμε για το ρόλο του χιούμορ στις διαπροσωπικές σχέσεις.

 

Βιβλιογραφία

Martin, R & Ford, T.(2018). The Psychology of Humor: An Integrative Approach. 2nd ed.  Pub: academic press

 

PHOTO CREDIT: Ashley Jurius

 

Διαβάστε το τέταρτο άρθρο της σειράς δημοσιεύσεων για τα οφέλη του χιούμορ, “Ο ρόλος του χιούμορ στις διαπροσωπικές σχέσεις”

https://thalpos.org.gr/nea-typos/nea-arthra/o-rolos-toy-hioymor-stis-diaprosopikes-sheseis