Ψυχικές Διαταραχές
Από την Ψυχολόγο του “Θάλπος Καλαμάτας”, Εύη Τσικρικού
Η Ψυχαναγκαστική-Καταναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας χαρακτηρίζεται από άκαμπτη συμμόρφωση προς τους κανόνες, από ένα γενικό άγχος με την τάξη, την τελειομανία, την υπερβολική προσοχή στις λεπτομέρειες και από την ανάγκη για έλεγχο του περιβάλλοντος, εις βάρος όμως, της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητας. Η εργασιομανία και η φιλαργυρία παρατηρούνται συχνά στα άτομα με αυτή τη διαταραχή της προσωπικότητας. Τα άτομα που πάσχουν από Ψυχαναγκαστική – Καταναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας (OCPD) δυσκολεύονται να χαλαρώσουν, έχοντας πάντα την αίσθηση ότι ο χρόνος δεν επαρκεί για τις δραστηριότητές τους και ότι χρειάζεται περισσότερη προσπάθεια για την επίτευξη των στόχων τους. Μπορούν να προγραμματίσουν τις δραστηριότητές τους μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, λόγω της τάσης να διατηρούν τον έλεγχο του περιβάλλοντός τους και να προλαμβάνουν τα απρόβλεπτα γεγονότα που ξεφεύγουν από τον έλεγχό τους.
Είναι διαφορετική από την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD) καθώς στην OCD τα άτομα ελέγχουν επανειλημμένως τα πάντα, να κάνουν ορισμένες ρουτίνες (αποκαλούμενες «τελετουργίες») ή να έχουν ορισμένες επανειλημμένες σκέψεις (αποκαλούμενες «εμμονές»). Μερικές (αλλά όχι όλες) μελέτες έχουν βρει υψηλούς δείκτες συννοσηρότητας μεταξύ των δύο διαταραχών και μοιράζονται εξωτερικές ομοιότητες, πχ. άκαμπτες και τελετουργικές συμπεριφορές. Η συσσώρευση, η τάξη και η ανάγκη για συμμετρία και οργάνωση, παρατηρούνται συχνά και στις δύο διαταραχές. Η στάση των πασχόντων απέναντι σε αυτές τις συμπεριφορές, είναι που τις διαφοροποιεί· για τους ανθρώπους με OCD, αυτές οι συμπεριφορές είναι ανεπιθύμητες και τους προκαλούν δυσφορία, ενώ για τους ανθρώπους με OCPD είναι λογικές και επιθυμητές, καθώς για αυτούς αποτελούν φυσικό επακόλουθο της διάθεσης για τελειοποίηση, της σταθερότητας που προσφέρει η ρουτίνα/συνήθεια ή της φυσιολογικής κλίσης προς την επιφυλακτικότητα με σκοπό την ασφάλεια.3
Το ICD-10 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας χρησιμοποιεί τον όρο αναγκαστική (anankastic) διαταραχή της προσωπικότητας (F60.5).
Χαρακτηρίζεται από τέσσερα τουλάχιστον από τα ακόλουθα:
•Αισθήματα υπερβολικής αμφιβολίας και προφύλαξης
•Ενασχόληση με λεπτομέρειες, κανόνες, λίστες, τάξη, οργάνωση ή πρόγραμμα
•Τελειομανία σε κάθε είδους εργασία
•Υπερβολική ευσυνειδησία, αυστηρότητα και υπερβολική ενασχόληση με την παραγωγικότητα/αποδοτικότητα, σε σημείο αποκλεισμού κάθε είδους ευχαρίστησης
•Υπερβολική σχολαστικότητα και τήρηση των κοινωνικών συμβάσεων
•Ακαμψία και πείσμα
•Αδικαιολόγητη επιμονή του ατόμου να πράττουν οι υπόλοιποι με τον δικό του τρόπο ή να τα κάνει όλα μόνο του (διότι δεν θα το κάνουν σωστά οι άλλοι)
•“Εισβολή” επίμονων και ανεπιθύμητων σκέψεων ή παρορμήσεων.
Το OCPD εμφανίζεται περίπου στο 2-8% του γενικού πληθυσμού και στο 8-9% των ψυχιατρικών εξωτερικών ασθενών . Η διαταραχή εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες .
Η αιτία του OCPD θεωρείται ότι προέρχεται από έναν συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων .
Η θεραπεία για OCPD περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία (γνωστική- συμπεριφορική θεραπεία, συμπεριφορική θεραπεία) ή αυτοβοήθεια, ενώ μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή.
ΠΗΓΕΣ:
Samuels, Jack; Costa, Paul T. (2012). “Obsessive-Compulsive Personality Disorder”. In Widiger, Thomas. The Oxford Handbook of Personality Disorders. Oxford University Press. p. 568. ISBN 978-0-19-973501-3.
Pinto, Anthon y; Eisen, Jane L.; Mancebo, Maria C.; Rasmussen, Steven A. (2008). “Obsessive-Compulsive Personality Disorder” (PDF). In Abramowitz, Jonathan S.; McKay, Dean; Taylor, Steven. Obsessive-Compulsive Disorder: Subtypes and Spectrum Conditions. Elsevier. pp. 246–263. ISBN 978-0-08-044701-8.
The National Institute of Mental Health (NIMH) (January 2016). “What is Obsessive-Compulsive Disorder (OCD)?”. U.S. National Institutes of Health (NIH). Archived from the original on 23 July 2016. Retrieved 24 July 2016.
Anankastic personality disorder. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems 10th Revision (ICD-10)
Cain, Nicole; Ansell, Emily B.; Simpson, H. Blair; Pinto, Anthony (2014). “Interpersonal Functioning in Obsessive–Compulsive Personality Disorder”. Journal of Personality Assessment. 97 (1): 1–10. doi:10.1080/00223891.2014.934376. PMC 4281499.
“Obsessive–compulsive personality disorder”. MedlinePlus. U.S. National Library of Medicine, National Institutes of Health.
Murphy, Michael; Cowan, Ronald; Sederer, Lloyd I., eds. (2009). “Personality Disorders”. Blueprints Psychiatry (5th ed.). Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins. p. 30. ISBN 978-0-7817-8253-1.
Protogerou et al. (2008). Evaluation of Cognitive-Analytic Therapy (CAT) outcome in patients with Obsessive–Compulsive Personality Disorder Annals of General Psychiatry 2008, 7(Suppl 1):S109
PHOTO CREDIT: Rawpixel
