Ψυχικές Διαταραχές
Ένα διαζύγιο επιφέρει ριζικές αλλαγές στη ζωή των παιδιών. Φυσικά το πως θα αντιδράσουν, εξαρτάται από την ηλικία τους, την προσωπικότητα και τις συνθήκες του χωρισμού.
Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις που τα παιδιά προηγουμένως έχουν παρακολουθήσει τους γονείς τους να συγκρούονται έντονα και συχνά, τελικά όταν οι γονείς χωρίσουν, υποφέρουν βιώνοντας στρες, λύπη, απογοήτευση ή θυμό.
Η ηλικία του παιδιού λοιπόν επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αυτό καταλάβει την κατάσταση και θα αντιδράσει.
Κατά τη βρεφική ηλικία λοιπόν, αυτό που τα μωρά μπορούν να αντιληφθούν είναι η ένταση. Αν μάλιστα βιώνουν συχνές εντάσεις, γίνονται πιο ευερέθιστα και έχουν πολλά ξεσπάσματα και τα ίδια. Είναι απαραίτητο λοιπόν να παραμένει το βρέφος μακριά από συγκρούσεις και διαμάχες. Επίσης είναι σημαντικό να διατηρηθούν σταθερές οι ρουτίνες του παιδιού, όσον αφορά βασικές καθημερινές διαδικασίες, όπως ο ύπνος και τα γεύματα.
Κατά τη νηπιακή ηλικία τα παιδιά τείνουν να πιστεύουν ότι αυτά ευθύνονται για το διαζύγιο των γονιών, ότι το προκάλεσαν επειδή δεν ήταν «καλά παιδιά». Μπορεί να ζητούν επίμονα την προσοχή των γονιών τους, ή να παλινδρομήσουν σε συμπεριφορές προηγούμενων σταδίων ανάπτυξης, όπως νυχτερινή ενούρηση ή πιπίλισμα του δαχτύλου. Προκειμένου να βοηθήσουν τα νήπια, οι γονείς θα πρέπει να τους ξεκαθαρίσουν ότι δεν ευθύνονται για το διαζύγιο. Να κρατήσουν ανοικτή τη συζήτηση του διαζυγίου επιβεβαιώνοντας ότι η αγάπη και των δυο γονιών προς τα παιδιά δεν αλλάζει, μιλώντας για συναισθήματα και διαβάζοντας βιβλία κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού.
Τα παιδιά σχολικής ηλικίας (7-11 ετών) επίσης αναρωτιούνται αν είναι υπεύθυνα για το διαζύγιο και φοβούνται ότι θα χάσουν ή θα απορριφθούν και θα εγκαταλειφθούν από το έναν γονιό. Μπορεί να παίρνουν το μέρος του ενός γονιού και να στρέφονται εναντίον του άλλου. Τα αγόρια μπορεί να εκφράζουν το θυμό και τη λύπη τους με αυξημένη επιθετικότητα κατά των συνομηλίκων τους και τα κορίτσια να παρουσιάζονται αποσυρμένα με αυξημένο άγχος και συναισθηματικές δυσκολίες. Είναι σημαντικό και πάλι οι γονείς να διαβεβαιώσουν τα παιδιά ότι το διαζύγιο ήταν κοινή απόφαση, ότι θα παραμείνουν δίπλα τους και να περνά ο καθένας ξεχωριστά ποιοτικό χρόνο μαζί τους. Οι συναντήσεις με το γονιό που απομακρύνεται από το σπίτι (συνήθως ο πατέρας) είναι σημαντικό να είναι τακτές και αναμενόμενες, ενώ η συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες που το παιδί απολαμβάνει και καταφέρνει μπορεί να αυξήσει την αυτοπεποίθηση του.
Τέλος, κατά την εφηβεία οι νέοι θυμώνουν με τους γονείς τους. Ο θυμός μπορεί να εκφράζεται λεκτικά και να απευθύνεται και στους δύο γονείς. Μπορεί ακόμα να χρησιμοποιήσουν την απομάκρυνση από τους γονείς για να τους «τιμωρήσουν», να περνούν περισσότερο χρόνο μακριά από το σπίτι ή κλειδωμένοι στο δωμάτιο τους. Είναι πιθανό να παρουσιάζουν αυξημένη επιθετικότητα, αλλά και πολλή καλή συμπεριφορά όταν νιώθουν ότι είναι υπεύθυνοι για το διαζύγιο και προσπαθούν να διορθώσουν την κατάσταση.
Μπορεί ακόμα η ακαδημαϊκή τους επίδοση να παρουσιάσει πτώση. Οι γονείς και πάλι πρέπει να διατηρήσουν τη συζήτηση ανοικτή, απαντώντας σε όλα τα ερωτήματα που μπορεί να θέσει ο έφηβος, αποφεύγοντας ωστόσο να κατηγορήσουν ο ένας τον άλλον και αφήνοντας τον έφηβο να μιλήσει για τα συναισθήματα του και τις σκέψεις του, χωρίς να το κρίνουν.
Είναι σκόπιμο τέλος να δείξουν μεγαλύτερη ανοχή στις συμπεριφορές θυμού του νέου για κάποιο διάστημα, αφού αυτές είναι κομμάτι της προσαρμογής στις νέες συνθήκες.
Κατερίνα Τσίτση,
Ψυχολόγος- Παιδοψυχολόγος, MSc
http://www.psyxologos-thermi.gr/
