Ψυχικές Διαταραχές
Μία από τις πολλαπλές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει μια οικογένεια στην εξελικτική της πορεία πιθανό να είναι ένα διαζύγιο, γεγονός που για όλα τα μέλη επιφέρει αλλαγές. Οι γονείς, ήδη επιφορτισμένοι με πλήθος συναισθημάτων, ανησυχούν ιδιαίτερα για το αν το διαζύγιο «βλάψει το παιδί», ή «του δημιουργήσει ψυχολογικά προβλήματα».
Σαφώς απαιτούνται λεπτοί και ισορροπημένοι χειρισμοί εκ μέρους των γονέων, προκειμένου η οικογένεια να εξωτερικεύσει ορθά τα συναισθήματά της, να αφομοιώσει τις αλλαγές και να προχωρήσουν τα μέλη υγιώς.
Κάποιοι ενδεικτικοί τρόποι ώστε τα παιδιά να ενημερωθούν ορθότερα, να εκφραστούν και να αποδεχτούν το γεγονός αναπροσαρμόζοντας τη ζωή τους είναι οι εξής:
Προσπαθήστε να χωρίσετε με όσο το δυνατόν πιο ήρεμο τρόπο.
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να ενημερώνονται ειλικρινώς για οποιαδήποτε αλλαγή συμβαίνει στη ζωή τους. Η ανακοίνωση αυτή πρέπει να γίνει και από τους δύο γονείς, να συνοδεύεται από τις απαραίτητες εξηγήσεις στα παιδιά, να απαντηθούν οι απορίες τους και να παρουσιαστεί το πλάνο της καινούριας τους ζωής (να ενημερώνονται ανάλογα με την ηλικία τους). Αν δεν μπορείτε να απαντήσετε σε όλα επειδή πολλά παραμένουν ρευστά, πείτε με ειλικρίνεια «δεν ξέρουμε, παιδί μου, ακόμα, αλλά θα προσπαθήσουμε και οι δυο να κάνουμε ό,τι είναι καλύτερο για εσένα». Αν ο άλλος γονέας έχει αποχωρήσει ή αρνείται να συνεργαστεί, τότε εκείνος που ανακοινώνει και τυπικά το διαζύγιο πρέπει να εμπνεύσει στα παιδιά τρυφερότητα και σιγουριά.
Οφείλουν οι γονείς να διαβεβαιώσουν τα παιδιά ότι ΔΕ φταίνε σε τίποτα, η απόφαση για το χωρισμό είναι μόνο δική τους ευθύνη και κυρίως, ότι η αγάπη τους για αυτά παραμένει αμετάβλητη και ότι εξακολουθούν να παραμένουν γονείς- άρα δε θα χάσουν κανένα απ’τους δύο.
Να επιδεικνύεται ο ανάλογος σεβασμός μεταξύ των δύο γονέων. Είναι σημαντικό να παρουσιαστεί ως κοινή η απόφαση του χωρισμού, καθώς και να αποφεύγονται οι εντάσεις παρουσία των παιδιών. Προσπαθήστε να κρατήσετε τον έλεγχο των συναισθημάτων σας και βεβαιώστε τα ότι μπορούν να αγαπούν και τον απόντα γονιό- είναι πάντα ο γονιός του παιδιού σας.
Προβλέψτε τρόπους να αντιμετωπίσετε ή να αποφύγετε τα οικονομικά προβλήματα (προσπαθώντας να μην αλλάξει το βιοτικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τα παιδιά) και την αποξένωση από τον άλλο γονιό. Ορίστε άμεσα ποιος θα αναλάβει την κηδεμονία και οργανώστε το χρόνο που θα περνά καθένας σας με το παιδί. Φροντίστε (όσο και αν διαφωνείτε με τις επιλογές του άλλου γονέα) να μη σταθείτε ποτέ εμπόδιο στην επικοινωνία του με τα παιδιά. Αν όμως παρά τις δικές σας προσπάθειες ο άλλος γονέας «εξαφανίζεται» τελείως από τη ζωή των παιδιών, παραχωρήστε ως ένα βαθμό το ρόλο του απόντος σε ένα θετικό πρότυπο του ιδίου φύλου από το συγγενικό σας περιβάλλον.
Οι γονείς οφείλουν να συνεχίσουν να αποτελούν θετικά πρότυπα όπως και πριν. Σε αυτό βοηθά η έκφραση των συναισθημάτων – είναι φυσιολογικό και αναγκαίο να περάσει η οικογένεια από μια διαδικασία πένθους για να προχωρήσει παρακάτω.
Το παιδί δικαιούται το χρόνο του για να πάρει απόφαση κάποια πράγματα. Να έχετε πάντοτε κατά νου ότι η αντίδραση του παιδιού μπορεί να είναι έντονη. Αφήστε το παιδί να εκδηλώσει το θυμό του, δείξτε ανοχή στα ξεσπάσματά του και σταδιακά –με μεγάλη υπομονή- βοηθήστε το να εκδηλώνει με υγιή τρόπο τα συναισθήματά του. Αν αντίθετα το παιδί κρατήσει παθητική και σιωπηρή στάση, παροτρύνετέ το να εκφράζει τα συναισθήματά του.
Είναι σημαντική η διατήρηση της σταθερότητας. Αναγνωρίστε την επιθυμία του παιδιού να ενωθεί ξανά η οικογένεια χωρίς όμως να του δίνετε ψεύτικες ελπίδες ή γεμάτες οργή διαψεύσεις.
Επιπλέον, οφείλουν σταδιακά οι γονείς να επανέλθουν στην πρότερη καλή ψυχική και συναισθηματική τους κατάσταση, φροντίζοντας τον εαυτό τους. Μη ρωτάτε το παιδί σας ευθέως ή πλαγίως με ποιον θέλει να μείνει ή ποιον αγαπάει περισσότερο (το παιδί μπαίνει σε συναισθηματικά διλήμματα).
Για να μην είναι απότομη η αλλαγή, προσπαθήστε τουλάχιστον αρχικά, να διατηρήσετε τις παλιές συνήθειες και παρέες του παιδιού. Καλό είναι το παιδί να μην αλλάξει σχολείο ή γειτονιά, για να μη διαταραχθούν περισσότερα σταθερά σημεία αναφοράς. Όταν ακολουθήσετε για τα καλά τους ρυθμούς της νέας σας ζωής, δείξτε πως είστε άνετοι με τη νέα κατάσταση, πως την απολαμβάνετε και παροτρύνετε το παιδί σας να κάνει το ίδιο. Σίγουρα θα το επηρεάσει η θετική σας στάση.
Βοηθήστε το παιδί να μην αισθάνεται ντροπή για το διαζύγιό σας. Αν ντρέπεστε εσείς, θα ντρέπεται και αυτό. Ένα διαζύγιο δεν σημαίνει ότι είστε αποτυχημένος/η.
Καλό είναι να μη προσπαθείτε να προσφέρετε τα πάντα στα παιδιά σας λόγω ενοχών. Ακόμη και να αντιδρά το παιδί διαρκώς στα νέα δεδομένα, επιβάλλετε πειθαρχία και θέστε όρια. Μην ξεχνάτε, πως ένα παιδί δεν μπορεί να έχει λόγο στη διαμόρφωση της ζωής ενός ενηλίκου. Στα ζητήματα ανατροφής έχει μεγάλη σημασία να επιζητείτε τη «χρυσή τομή» που είχατε επιτύχει όσο διάστημα συζούσατε με τον άλλο γονέα.
Η συναισθηματική και υλική υποστήριξη από παππούδες, γιαγιάδες, φίλους, εκπαιδευτικούς κλπ είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Να συνεχίσουν τα παιδιά τις δραστηριότητες που έκαναν και πριν, να μην κλείσει η οικογένεια τον κύκλο των επαφών της. Αν μπορείτε, στρέψτε τα παιδιά –χωρίς όμως να τα πιέσετε- σε αθλητικές δραστηριότητες, που αποτελούν σημεία κοινωνικής συναναστροφής και ταυτόχρονα, δίνουν τρόπους ψυχικής εκτόνωσης.
