Καλή Ψυχική υγεία
από την εργοθεραπεύτρια του “Θάλπος Αττικής” Βασιλική Μωραΐτη
Η άνοια αποτελεί μια νοητική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από ένα πλήθος συμπτωμάτων που αφορούν στην έκπτωση των ανώτερων νοητικών λειτουργιών με κυριότερη την διαταραχή της μνήμης. Αποτελεί μια προοδευτική διαταραχή με πολυπαραγοντική αιτιολογία και πλήττει κατά κύριο λόγο άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών. Υπάρχουν πολλοί τύποι άνοιας με πιο γνωστή την νόσο Alzheimer, εν συνεχεία την αγγειακή άνοια, την άνοια οφειλόμενη σε σωμάτια Lewy, την άνοια της νόσου Πάρκινσον κ.α. Σε όλους τους υποτύπους της άνοιας θα συναντήσει κανείς ένα ή περισσότερα γνωστικά και συμπεριφορικά συμπτώματα, με βάση πάντα το στάδιο της άνοιας (ήπιο ,μέτριο, σοβαρό) στο οποίο βρίσκεται το άτομο που πάσχει:
• Διαταραχή της μνήμης
• Διαταραχή του λόγου
• Δυσκολία στον χρονικό και χωρικό προσανατολισμό
• Διαταραχή στις εκτελεστικές λειτουργίες
• Απάθεια
• Άγχος και κατάθλιψη
• Επιθετικότητα
• Ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες
Όλα τα παραπάνω μπορούν να προκαλέσουν σημαντικούς περιορισμούς στην καθημερινή ζωή και την αυτονομία των ατόμων που πάσχουν αλλά και των ανθρώπων που τους φροντίζουν.
Ο ρόλος της Εργοθεραπείας
Η εργοθεραπεία μπορεί να αποτελέσει σημαντική μέθοδο υποστήριξης, συμπληρωματικά με τις υπόλοιπες παρεμβάσεις για τα άτομα με άνοια και τις οικογένειές τους. Ο ρόλος του εργοθεραπευτή είναι να συνεργάζεται με τα άτομα με σκοπό να βρουν από κοινού στόχους για να μπορέσουν να μεγιστοποιήσουν το επίπεδο ανεξαρτησίας τους στις καθημερινές δραστηριότητες και στα πράγματα που επιθυμούν να κάνουν. Αρχικά, ο εργοθεραπευτής θα πραγματοποιήσει μια αξιολόγηση της καθημερινής ζωής των ατόμων, των πραγμάτων που μπορεί να κάνει, αυτών που επιθυμεί να κάνει και αυτών που τον δυσκολεύουν. Στη συνεχεία θα τεθούν οι από κοινού στόχοι με βάση τα όσα προέκυψαν από την αξιολόγηση αλλά κυρίως από τις ανάγκες που πηγάζουν από τα ίδια τα άτομα, από την δική τους με λίγα λόγια ιστορία. Το ταξίδι της άνοιας είναι διαφορετικό για το κάθε άτομο και ο ρόλος μας είναι να παρέχουμε σε αυτά και τις οικογένειές τους τα “εργαλεία” που χρειάζονται για να διατηρήσουν τη μνήμη και τη λειτουργικότητά τους για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Οι παρεμβάσεις που μπορεί να κάνει ένας εργοθεραπευτής σε έναν ασθενή με άνοια είναι ποικίλες και μπορούν να πραγματοποιηθούν σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Αρχικά στα άτομα που μπορεί να δυσκολεύονται στις δραστηριότητες της καθημερινότητας που εκτελούν μέσα στο σπίτι πχ. σίτιση, ένδυση-απόδυση, ατομική υγιεινή κ.α, o εργοθεραπευτής μπορεί να επιδείξει τεχνικές στο ίδιο το άτομο ή τους φροντιστές ή να προτείνει βοηθήματα τα οποία θα διευκολύνουν στην ολοκλήρωση της διαδικασίας. Ακόμη, μπορεί να κάνει προτάσεις για προσαρμογές στον χώρο του ηλικιωμένου που θα τον βοηθήσουν στον καλύτερο χωρικό προσανατολισμό (ταμπέλες υπενθύμισης στα δωμάτια και την χρησιμότητα τους), ο οποίος μπορεί να έχει διαταραχθεί λόγω της άνοιας ή να κάνει αλλαγές στον χώρο που θα βοηθήσουν στην καλύτερη μετακίνηση του μέσα στο σπίτι (π.χ ράμπες, αντιολισθητικά χαλιά κ.ο.κ).
Άλλες παρεμβάσεις αφορούν στην νοητική ενδυνάμωση των ηλικιωμένων, μέσα από δραστηριότητες μνήμης, επίλυσης προβλήματος κ.ο.κ ή την δημιουργία ημερολογίων καθημερινότητας με όλα αυτά που πρέπει να κάνουν μέσα στην ημέρα με την βοήθεια γραπτών ή ηλεκτρονικών υπενθυμίσεων, την χρήση ετικέτων κλπ. Τέλος σημαντικές είναι οι δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, οι οποίες θα βοηθήσουν τον ηλικιωμένο στην διατήρηση μιας καλύτερης διάθεσης και ποιότητας της καθημερινότητας. Ο εργοθεραπευτής μπορεί να ενθαρρύνει το άτομο να ξεκινήσει ή να συνεχίσει μια διασκεδαστική ή χαλαρωτική δραστηριότητα μέσα στην ημέρα, την οποία έκανε παλαιότερα ο ηλικιωμένος ή πάντα επιθυμούσε να κάνει. Η καθιέρωση στιγμών αποφόρτισης και χαλάρωσης μέσα στην ημέρα βοηθούν τον ηλικιωμένο στην διατήρηση μιας θετικής ψυχολογίας, στο να ξεφύγει για λίγο από την διαταραχή και να αισθανθεί χρήσιμος στην καθημερινότητα του.
Η Εργοθεραπεία κατέχει έναν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία του ατόμου που ζει με άνοια, βοηθώντας στην ενίσχυση της λειτουργικότητας, στην προώθηση των σχέσεων και της κοινωνικής συμμετοχής και βοηθώντας το να απολαμβάνει τη ζωή όσο το δυνατόν περισσότερο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
https://www.aota.org/~/media/corporate/files/aboutot/professionals/whatisot/mh/facts/dementia.pdf
https://www.theotpractice.co.uk/how-we-help/conditions/dementia-and-altzheimers
Photo by Matthias Zomer from Pexels
