Ψυχικές Διαταραχές
Πρόκεται για μια διαταραχή της προσωπικότητας και ο μυθομανής ζει κυριολεκτικά μια ψεύτικη ζωή γεμάτη φανταστικές, δραματικές, αλλά πάντα ενδιαφέρουσες εμπειρίες.
Ολοι έχουμε βρεθεί κάποια στιγμή αντιμέτωποι με μια δύσκολη κατάσταση. Αλλοι αντιδράσαμε ψύχραιμα και άλλοι πανικοβληθήκαμε μη γνωρίζοντας τι να κάνουμε για να προστατευτούμε. Αλλοι εξηγήσαμε τι πραγματικά συνέβη και άλλοι έπλασαν μια ολόκληρη ιστορία μίλια μακριά από την πραγματικότητα. Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι που με τέτοια ευκολία πλάθουν πραγματικότητες; Γιατί στην αρχή πιστεύουμε ότι είναι πραγματικότητα; Ποιος είναι o μυθομανής;
Η μυθομανία είναι μια διαταραχή της προσωπικότητας και ο μυθομανής ζει κυριολεκτικά μια ψεύτικη ζωή γεμάτη φανταστικές, δραματικές, αλλά πάντα ενδιαφέρουσες εμπειρίες. Είναι μια παθολογική κατάσταση που χρειάζεται ψυχολογική και πολλές φορές φαρμακευτική υποστήριξη, καθώς συχνά ο μυθομανής δεν υποφέρει μόνο από μυθομανία.
Οι παθολογικοί ψεύτες ίσως έχουν δομικές ανωμαλίες στον εγκέφαλο, σύμφωνα με νέα αμερικανική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο «British Journal of Psychiatry». Διαπιστώθηκε ότι τα άτομα που ψεύδονται συχνά έχουν λιγότερη φαιά ουσία και περισσότερη λευκή ουσία στον προμετωπιαίο φλοιό. Ο προμετωπιαίος φλοιός παρουσιάζει αυξημένη δραστηριότητα όταν τα φυσιολογικά άτομα ψεύδονται και ευθύνεται για τη μάθηση της ηθικής συμπεριφοράς και το συναίσθημα μετάνοιας. Επειδή η φαιά ουσία αποτελείται από εγκεφαλικά κύτταρα, ενώ η λευκή ουσία σχηματίζει τις συνδέσεις μεταξύ των κυττάρων αυτών, οι παθολογικοί ψεύτες μπορεί να έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να ψεύδονται και λιγότερους ηθικούς περιορισμούς.
Σύμφωνα με επιστήμονες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι από τη φύση του κατασκευασμένος ώστε να εκφράζουμε την αλήθεια με μεγαλύτερη ευκολία από ό,τι τα ψέματα. Παρ’ όλα αυτά, Βέλγοι ερευνητές αναφέρουν ότι όσο περισσότερα ψέματα λέει κάποιος τόσο περισσότερο εκπαιδεύεται και κατ’ επέκταση αποκτά την ικανότητα να ψεύδεται με απόλυτη φυσικότητα και πειστικότητα.
Ψεύτης μπορεί να χαρακτηριστεί όποιος έχει πει ψέματα. H συμπεριφορά, όμως, γίνεται ιδιότητα όταν το άτομο λέει επανειλημμένα ψέματα. Ψέματα μπορεί όλοι να έχουμε πει κάποια στιγμή με σκοπό την αποφυγή μιας κατάστασης που δεν θέλουμε, π.χ. μια συνάντηση με κάποιον που βαριόμαστε να δούμε. Ο παθολογικός ψεύτης είναι εθισμένος στο ψέμα και χρησιμοποιεί συνεχώς ψέματα ασύνδετα μεταξύ τους. Η αιτία είναι η επιβεβαίωση; Η προσοχή; Η ανάγκη για αποδοχή; Είναι αποτέλεσμα αδιαφορίας γονιών;
Το ψέμα του μυθομανούς συνδέεται με άλλα ψέματα και γίνεται μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος. Πού πήγε, ποιον γνώρισε, τι έκαναν και αρκετές λεπτομέρειες που πολλές φορές σε συναρπάζουν. Φανταστικές ιστορίες που ακούς και συζητάς με όλη σου την καλή διάθεση γιατί κάποιες φορές οι ιστορίες είναι μια δραματική παραγωγή της δεκαετίας που ζεις με πρωταγωνιστή αυτόν που έχεις απέναντί σου. Η παράσταση είναι live και εσύ την απολαμβάνεις. Ο μυθομανής άνθρωπος έχει καλπάζουσα φαντασία που θα έπρεπε να αξιοποιείται σε κάποια τέχνη ώστε να εκτονώνεται ο όγκος της. Η συνεχής απασχόληση και η επιστράτευση όλης της φαντασίας για δημιουργία μύθων προϋποθέτει την ικανότητα σύνδεσης ψεύτικων πληροφοριών. Ο παθολογικός ψεύτης δεν μπαίνει στη διαδικασία σύνδεσης των ψεμάτων, αλλά ο διαχωρισμός τους εξακολουθεί να είναι δύσκολος.
Εχει παρατηρηθεί μεγάλη δυσαναλογία στα παθολογικά ψεύδη του μυθομανούς. Ο μυθομανής σε σχέση με τη μελοδραματική του ιστορία δεν έχει να κερδίσει κάτι πρακτικά. Στην ουσία ικανοποιείται από την αίσθηση χειρισμού των συναισθημάτων των άλλων. Απαντά σε ερωτήσεις με αμεσότητα και τέτοια λογική και πειστικότητα που ο μέσος άνθρωπος παρασύρεται. Ειδικά όταν ο μυθομανής χρησιμοποιεί πρόσωπα υπαρκτά και γεγονότα από την αληθινή ζωή του. Οι μικρές αλήθειες που χρησιμοποιεί είναι οι γερές βάσεις των μύθων του. Και όταν αυτοί ξεμπροστιάζονται, θυμώνει. Συχνά η ανάγκη τους για επιβεβαίωση και αποδοχή τούς οδηγεί σε δραματοποίηση της συμπεριφοράς τους, σε καταστροφικές συμπεριφορές, λόγω του φόβου τους να μείνουν μόνοι. Ο μυθομανής ασθενής αρέσκεται στη θυματοποίησή του. Ο ρόλος του θύματος του εξασφαλίζει την προσοχή των άλλων. Η προσοχή που αναζητά μαζί με την καταναγκαστική ανάγκη για αναγνώριση και επιβράβευση τροφοδοτούν τη λεκτική του λύσσα. Αυτά που έχουν επίσης ενδιαφέρον είναι τα άτομα που επιλέγει να είναι γύρω του. Ο μυθομανής έχει γύρω του άτομα που έχουν αυτοπεποίθηση, δεν είναι καχύποπτα κι έτσι ενισχύεται και ο ίδιος από την αντίδρασή τους στους μύθους του. Αργότερα, όμως, αυτά τα άτομα είναι άλλα. Οχι τα ίδια. Γιατί; Μη ρωτήσετε τον μυθομανή να σας πει.
Το άρθρο υπογράφει ο Θάνος Ασκητής
