Άρθρα και Έρευνες
Από την Κοινωνική Λειτουργό του «Θάλπος Καλαμάτας», Αρετή Γλέζου
Η Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Καθιερώθηκε το 1966 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σε ανάμνηση ενός τραγικού συμβάντος, που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη, περιστατικό φυλετικού ρατσισμού που σημειώθηκε το 1960 στη Νότιο Αφρική, γνωστό ως «η σφαγή του Σάρπβιλ» 1
Ο όρος ρατσισμός στην κυριολεκτική του χρήση σημαίνει το μίσος ή τον φόβο για άτομα που ανήκουν σε φυλές διαφορετικές από τη δική μας, καθώς και την εχθρική ή και υποτιμητική στάση απέναντί τους, τους συστηματικούς περιορισμούς και τις διακρίσεις εις βάρος τους. Τα παραπάνω συνδέονται με την πεποίθηση ότι οι φυλές από τις οποίες προέρχονται είναι κατώτερες από τη δική μας. Ο όρος ρατσισμός χρησιμοποιείται κατ’ επέκταση και για τις ανάλογες αντιλήψεις και συμπεριφορές προς άτομα διαφορετικά από εμάς, όσον αφορά άλλα διακριτικά γνωρίσματα πέρα από τη φυλή, π.χ. το φύλο, την εθνική/τοπική καταγωγή, την κοινωνική θέση, την κατάσταση της υγείας.
Οι μορφές και τα είδη του ρατσισμού ποικίλουν:
Φυλετικός: Με κριτήριο διάκρισης των ατόμων το χρώμα του δέρματος (λευκοί, μαύροι, ερυθρόδερμοι, κιτρινόχρωμοι) είτε με βάση διαχωρισμού τη φυλετική καταγωγή (ξανθή Άρεια φυλή – Εβραίοι)
Εθνικός: Διαφοροποίηση των ανθρώπων με γνώμονα την εθνική τους καταγωγή (στον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο το γερμανικό έθνος θεωρούσε ότι ήταν ανώτερο από τα άλλα).
Θρησκευτικός: Η διάκριση των ατόμων εστιάζεται στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους (Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Προτεστάντες)
Πολιτισμικός: Οι λαοί διαιρούνται με κριτήριο το πολιτιστικό τους επίπεδο (πολιτιστική ανωτερότητα του δυτικού κόσμου σε σχέση με τον υπανάπτυκτο Τρίτο Κόσμο)
Κοινωνικοοικονομικός: Με κριτήριο την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των ατόμων (πλούσιοι-φτωχοί), το μορφωτικό τους επίπεδο (μορφωμένοι-αμόρφωτοι), το φύλο (γυναίκες-άνδρες), το επάγγελμα (πνευματικοί άνθρωποι-χειρώνακτες), τη σωματική ή νοητική ικανότητα (αρτιμελείς-άνθρωποι με ειδικές ανάγκες), την υγεία, τις συνήθειες, τη σεξουαλική συμπεριφορά (φορείς του AIDS, εξαρτημένοι σε εθιστικές ουσίες, ομοφυλόφιλοι), την εμφάνιση.
Πολιτικός: Διάκριση των ατόμων με κριτήριο την πολιτική τους ιδεολογία και την κομματική τους ένταξη (δημοκράτες, συντηρητικοί, φιλοβασιλικοί).
Στο πρόσφατο ψήφισμά για την εξάλειψη του ρατσισμού, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών επανέλαβε ότι όλα τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται ελεύθερα και ίσα με αξιοπρέπεια και δικαιώματα και έχουν τη δυνατότητα να συμβάλλουν εποικοδομητικά στην ανάπτυξη και την ευημερία των κοινωνιών τους. Η απόφαση τόνισε επίσης ότι κάθε δόγμα της φυλετικής ανωτερότητας είναι επιστημονικά ψευδής, ηθικά καταδικαστέα, κοινωνικά άδικη και επικίνδυνη και πρέπει να απορριφθεί, μαζί με θεωρίες που προσπαθούν να καθορίσουν την ύπαρξη ξεχωριστών ανθρώπινων φυλών.
Οι περισσότεροι συμφωνούν, οι ρατσιστές δεν γεννιούνται, αναπτύσσονται και η πρωταρχική αιτία του ρατσισμού είναι η άγνοια. Όπως δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών με την ευκαιρία της τήρησης της Παγκόσμιας Ημέρας για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων στις 21 Μαρτίου 1999, «η άγνοια και οι προκαταλήψεις είναι οι εργαζόμενοι της προπαγάνδας.» Η αποστολή μας είναι επομένως να αντιμετωπίσουμε την άγνοια με γνώση, το φανατισμό με ανοχή και την απομόνωση με το απλωμένο χέρι γενναιοδωρίας. Ο ρατσισμός μπορεί, θα και πρέπει νικηθεί» .
1 (Ειδικότερα, το 1960, η αστυνομία της ρατσιστικής Νοτίου Αφρικής πυροβόλησε εν ψυχρώ κατά μιας διαδήλωσης φοιτητών που διαμαρτυρόταν για το απαρτχάιντ, που είχε επιβάλλει το καθεστώς της λευκής μειοψηφίας στη χώρα, εφαρμόζοντας τη θεωρία της ανισότητας ανάμεσα στις φυλές. Έχασαν τη ζωή τους 69 άοπλοι και ειρηνικούς διαδηλωτές).
2 http://www.un.org/WCAR/e-kit/fact2.htm
Πηγές:
www.un.org
www.koinosnous.com
www.unric.org
PHOTO CREDIT: Mwangi Gatheca
