Καλή Ψυχική υγεία
Από τον Eduardo Belenguer
Εισαγωγή στη ψυχική υγεία
Η ψυχική υγεία σημαίνει καλή ψυχική κατάσταση, η έλλειψη ψυχικής διαταραχής.
Περιλαμβάνει την προσωπική ικανότητα να ευχαριστιέται τη ζωή και να δημιουργείς μια ισορροπία ανάμεσα στις δραστηριότητες της ζωής και τη προσπάθεια να πετύχουμε ψυχολογική προσαρμοστικότητα.
Η ψυχική υγεία μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως ένα μη σταθερό συνεχές κατά το οποίο η υγεία ενός ατόμου μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές αξίες. Η ψυχική ευεξία θεωρείται φυσικά ως ένα θετικό γνώρισμα, ακόμα κι αν το άτομο δεν έχει διαγνωστεί με κάποιο ψυχικό πρόβλημα.
Για παράδειγμα, ένα μοντέλο ψυχικής ευεξίας που δημιουργήθηκε από τους Μάιερς, Σουίνι και Γουίτμερ, περιλαμβάνει πέντε εργασίες ζωής (ουσία και πνευματικότητα, εργασία και ελεύθερος χρόνος, φιλία, αγάπη και αυτοκατεύθυνση) και δώδεκα υποεργασίες (αίσθηση αξίας, αίσθηση ελέγχου, ρεαλιστικές πεποιθήσεις, συναισθηματική επίγνωση και διαχείριση, λύση προβλημάτων και δημιουργικότητα, αίσθηση χιούμορ, διατροφή, άσκηση, ενδιαφέρον για τον εαυτό σου, διαχείριση στρες, ταυτότητα φύλου, και πολιτιστική ταυτότητα).
Η ψυχική και συναισθηματική υγεία δεν αποκλείει την ανικανότητα μας να ελέγξουμε καταστάσεις της ζωής. Ως άνθρωποι, αντιμετωπίζουμε συναισθήματα και καταστάσεις που είναι μέρος της ζωής μας. Κατά τους Σμιθ και Σίγκαλ, « οι άνθρωποι που είναι συναισθηματικά και ψυχολογικά υγιείς έχουν τα εργαλεία για να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις και να διατηρούν μια θετική άποψη για στην οποία μένουν συγκεντρωμένοι, ευέλικτοι και δημιουργικοί και στις δύσκολες περιστάσεις και στις εύκολες».
Για να βελτιώσουμε την συναισθηματική και ψυχική μας υγεία, είναι πολύ σημαντικό να εμπλεκόμαστε σε θετικές σχέσεις. Ένας άλλος τρόπος είναι η συμμετοχή μας σε δραστηριότητες που μας επιτρέπουν να χαλαρώσουμε και να έχουμε χρόνο για τον εαυτό μας, για παράδειγμα, η ενασχόληση με τον αθλητισμό και ενεργητικό τρόπο ζωής.
Ψυχική υγεία και δραστήριος τρόπος ζωής
Έρευνα έδειξε ότι η άσκηση απελευθερώνει χημικές ουσίες στον εγκέφαλό μας που μας προκαλούν ευεξία. Δίνει ώθηση στην αυτοεκτίμηση, βοηθάει να αισθανθούμε καλύτερα όπως ο ύπνος. Καθόλου άσχημα για κάτι που μπορεί να κάνεις χωρίς να πληρώσεις.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αισθανθείς δραστήριος όχι μόνο να γίνεις μέλος πληρώνοντας αδρά ένα γυμναστήριο ή να κάνεις τζόγκινγκ 5 η ώρα τα ξημερώματα. Όλα μπορούν να βοηθήσουν να βελτιωθεί η πνευματική σου υγεία.
Μερικά οφέλη της άσκησης είναι: λιγότερη ένταση, στρες και πνευματική εξάντληση, μια φυσική ώθηση της ενέργειας, βελτιωμένος ύπνος, αίσθηση επιτυχίας, συγκέντρωση στη ζωή και κίνητρο, λιγότερος θυμός ή άγχος, υγιή όρεξη για φαγητό, καλύτερη κοινωνική ζωή, και βέβαια διασκέδαση.
Η τακτική άσκηση έχει μία θετική επίδραση στη φυσική κατάσταση και στη συναισθηματική κατάσταση και είναι το ίδιο αποτελεσματική όσο η ψυχοθεραπεία ή η θεραπεία εναντίον του άγχους στον τρόπο θεραπείας ήπιας και μέτριας κατάθλιψης. Η άσκηση επίσης βελτιώνει τις γνωστικές λειτουργίες (π.χ. μνήμη και λύση προβλημάτων) σε μεγαλύτερους σε ηλικία ενήλικες.
Αλλά ο δραστήριος τρόπος ζωής δεν περιλαμβάνει μόνο τα σπορ. Η ζωή στη φύση θεραπεύει, ηρεμεί και είναι ένα διάλειμμα από τη συνεχή ροή πληροφόρησης μέσω των smartphones, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και των νέων τεχνολογιών γενικότερα. Η φύση μπορεί να παίξει το ρόλο του ρυθμιστή εναντίον του στρες της σύγχρονης ζωής.
Επίσης, οι καλές σχέσεις έχουν θετική επίδραση στην ευζωία. Προάγουν την ευτυχία, την ποιότητα της ζωής, την προσαρμοστικότητα και τις γνωστικές λειτουργίες. Είναι επίσης πηγή υποστήριξης, βοήθεια πρακτική, και δίνουν χαρά. Η παρέα με ανθρώπους που είναι θετικοί, δραστήριοι και ζουν φυσιολογικά σου μεταδίδουν το κέφι τους.
Το να περνάς τον χρόνο σου κάνοντας πράγματα που σε διασκεδάζουν και σου προκαλούν θετικά αισθήματα είναι καλό για την πνευματική και σωματική σου υγεία, μειώνει το στρες και βοηθάει στη διαχείριση του. Και αν περνάς καλά δίπλα σε άλλους ανθρώπους έχεις το κέρδος της σχέσης με άλλους ανθρώπους.
Για να κλείσουμε, η συμμετοχή στην τοπική κοινωνία μέσω τοπικών προγραμμάτων και υπηρεσιών ή εθελοντικής εργασίας είναι ένας άλλος σημαντικός τρόπος να προάγεις τον τρόπο ζωής σου και να βελτιώνεις την συναισθηματική σου ευεξία. Η κοινωφελής εργασία προσφέρει διπλά: κάνει καλό στη διάθεση σου και είναι καλό και για τους άλλους.
Ψυχική υγεία και αθλήματα υψηλών επιδόσεων
Είναι γνωστό ότι η τακτική άσκηση κάνει καλό στο σώμα μας, και υπάρχουν σοβαρές αποδείξεις ότι βοηθάει την βελτίωση της ψυχικής υγείας. Η ενασχόληση με ένα άθλημα μπορεί να είναι ένας ευχάριστος τρόπος να αυξήσεις τα επίπεδα δραστηριότητάς σου.
- Βελτιώνει τη διάθεσή σου. Είτε αθλείσαι είτε γυμνάζεσαι στο γυμναστήριο η κάνεις έναν περίπατο η φυσική άσκηση διεγείρει τις χημικές ουσίες του εγκεφάλου που σε κάνουν να αισθάνεσαι ευτυχισμένος και χαλαρός. Τα ομαδικά αθλήματα ιδίως, δίνουν την ευκαιρία να συναναστραφείς με άλλους ανθρώπους ενώ ταυτόχρονα βελτιώνεις τη σωματική σου κατάσταση.
- Ακονίζει τη συγκέντρωση σου. Το Κέντρο για έλεγχο και πρόληψη ασθενειών (CDC) αναφέρει ότι η τακτική άσκηση βοηθάει στη διατήρηση σημαντικών πνευματικών ιδιοτήτων σε καλή κατάσταση όσο μεγαλώνουμε, συμπεριλαμβανομένων σκέψης, μάθησης και στη χρήση σωστής κρίσης.
- Μειώνει το στρες. Τα σπόρ μειώνουν τις ορμόνες του στρες, όπως η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη στο σώμα μας, ενώ διεγείρει την παραγωγή των ενδορφίνων που είναι φυσικοί διεγερτικοί μηχανισμοί της διάθεσης μας και βοηθούν στη μείωση του επιπέδου του στρες.
- Βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου. Τα σπορ σε βοηθούν να κοιμηθείς πιο γρήγορα και πιο βαθιά. Προσπαθήστε να μην αθλείσθε αργά την ημέρα γιατί η άσκηση λίγες ώρες πριν τον βραδινό ύπνο μπορεί να σας κάνει να αισθανθείτε πολύ δραστήριοι για να κοιμηθείτε.
- Ενδυναμώνει την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και την αυτοεκτίμηση. Όπως αυξάνονται η δύναμη, οι ικανότητες, η αντοχή με τον αθλητισμό το ίδιο συμβαίνει και με την αυτοεικόνα σου.
Παρ’ όλα αυτά όσον αφορά τους αθλητές υψηλών επιδόσεων, όταν ένας αθλητής τραυματίζεται υπάρχει μια φυσική αισθηματική αντίδραση, από τη μια η διαδικασία κατανόησης των ιατρικών πληροφοριών και από την άλλη η αντιμετώπιση ψυχικά του τραυματισμού. Αυτές οι συναισθηματικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν λύπη, απομόνωση, εκνευρισμό, έλλειψη κινήτρου, θυμός, αίσθημα ματαίωσης, αλλαγές στην όρεξη για τροφή, διαταραχές ύπνου.
Είναι σημαντικό για τους προπονητές και γιατρούς ομάδων, όπως και αθλητών και ανθρώπων που εμπλέκονται σε αθλήματα υψηλών επιδόσεων, να καταλάβουν ότι συναισθηματικές αντιδράσεις στους τραυματισμούς είναι φυσικό. Όμως, αν αυτές οι αντιδράσεις δεν διαχειρίζονται σωστά, μπορεί να υπάρχουν προβληματικές αντιδράσεις που είτε δεν λύνουν το πρόβλημα αλλά το χειροτερεύουν με το χρόνο.
Μια πιθανή προβληματική αντίδραση είναι όταν οι τραυματισμένοι αθλητές μειώνουν την κατανάλωση θερμίδων επειδή πιστεύουν ότι αφού είναι τραυματίες δεν «τους αξίζει» να τρώνε.
Μια άλλη αντίδραση στον τραυματισμό είναι η κατάθλιψη που μπορεί επίσης να ασκήσει επίδραση στην ανάρρωση.
Μία απόδειξη είναι η σκιερ αθλήτρια των Ολυμπιακών αγώνων, Πικάμπο Στριτ, είναι όταν τραυματίστηκε σοβαρά στο πόδι και στο γόνατο τον Μάρτιο του 1998. Αντιμετώπισε σοβαρή κατάθλιψη στη διάρκεια της ανάρρωσης της. Είπε: «Έπιασα πάτο. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα αισθανόμουν κάτι τέτοιο στη ζωή μου. Ήταν ο συνδυασμός της ατροφίας των ποδιών μου, των νέων ουλών, και η αίσθηση του φυλακισμένου ζώου».
Αυτό είναι ένα παράδειγμα ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις μπορούν να συμβούν στον καθένα, όλοι πρέπει να καταλάβουν ότι οι συναισθηματικές αντιδράσεις στους τραυματισμούς είναι φυσιολογικές.
Πως μπορούμε να παρακινήσουμε τους ανθρώπους να διατηρήσουν έναν δραστήριο τρόπο ζωής
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να γνωρίζουμε το επίπεδο κινήτρου του αντικειμένου, αν είναι αρκετό. Κι αν όχι, πώς να δώσεις κίνητρο. Μια καταπληκτική ερώτηση για να αρχίσεις είναι η εξής: «Γιατί αυτό το άτομο θέλει να αθληθεί;»
Το άτομο πρέπει να γνωρίζει ότι το να «βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση», «το να χάσει κιλά» ή «το να είναι τόσο μυώδης όσο ο τύπος στη φωτογραφία» θα του κοστίσει πιθανόν μεγάλη προσπάθεια, σε χρήμα και χρόνο.
Αξίζει να το κάνει; Θα χάσει το κίνητρο και το ενδιαφέρον του, ή θα εξακολουθήσει να έχει κίνητρο για αρκετό καιρό;
Το πρώτο βήμα είναι να τον οδηγήσουμε στη σκέψη για να συλλογιστεί τα αρνητικά των στόχων του, και τι κέρδη και ευχαρίστηση θα έχει αν επιμείνει.
Αν δεν μπορεί να βρει κανένα κίνητρο για να ασκήσει ένα άθλημα, είναι πιθανό ότι έχει ισχυρά αρνητικά πιστεύω όπως: «ακόμα κι αν τρέξω, δεν θα τα καταφέρω να χάσω κιλά, ποτέ δεν θα τα καταφέρω ή «ακόμη και αν προπονούμαι δεν θα αποκτήσω μύες, δεν είναι στα γονίδια μου».
Πρώτα, για να αλλάξουμε αυτή την έλλειψη κινήτρων, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε να αντιστρέφουμε αυτά τα πιστεύω: «αν άλλοι άνθρωποι έχασαν κιλά τρέχοντας, αν έκαναν μύες, μπορώ να ακολουθήσω μια παρόμοια προπόνηση. Αν αυτοί το κατάφεραν γιατί όχι και εγώ;»
Δεύτερον, μπορεί να τον κάνει να σκεφτεί για τον πόνο που θα έχει αν δεν ασκηθεί. Για παράδειγμα: «Θα παχύνω και δεν θα αισθάνομαι άνετα με τον εαυτό μου αν δεν προπονούμαι». Όσο μεγαλύτερο πόνο θέλει να αποφύγει τόσο πιο εύκολα μπορείς να τον κινητοποιήσεις.
Άλλοι παράγοντες για να τον κινητοποιήσεις:
- Να θέτεις ρεαλιστικούς στόχους. Να ευχαριστιέται επιτυχίες σε σύντομο χρονικό διάστημα που συνεισφέρουν να θέλει να πετύχει μακροπρόθεσμους στόχους.
- Να γιορτάζει την πρόοδο. Πρέπει να καταγράφεις όλη την πρόοδο του για να την γιορτάζει.
- Να περνάει καλά. Να διαλέγεις δραστηριότητες που κάνουν την άσκηση λιγότερο βαρετή και διασκεδαστική.
- Να απεικονίζεις τους στόχους που θέλει να καταφέρει. Να του περιγράφεις την εικόνα του εαυτού του όταν θα έχει επιτύχει τους στόχους του στο μέλλον.
Όπως είπε ο Τζέιμς Άλλεν «ο άνθρωπος δεν μπορεί να διαλέξει απευθείας τις συνθήκες, αλλά μπορεί να διαλέξει τις σκέψεις του, και έτσι έμμεσα, αλλά σίγουρα, να σμιλέψει τις συνθήκες».
Βιβλιογραφία
Εισαγωγή στη ψυχική υγεία:
About.com (2006). “What is Mental Health?”.
Keyes, Corey (2002). “The mental health continuum: from languishing to flourishing in life”.
Graham, Michael C. (2014). “Facts of Life: ten issues of contentment”.
Smith, M; Segal, R; Segal, J. (2011). “Improving Emotional Health”.
Power (2010). “Emotional improvement, Mental health”.
ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ:
Yukon Wellness (2014). “Mental Health and Lifestyle”.
Mental Health Fundation UK (2013). “Exercise and Mental Health”.
ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΥΨΗΛΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ:
Colbert, Treacy (2013). “Mental Health Benefits of Sports”.
Mind.org.uk (2013). “Sports, exercise and mental health”.
Putukian, Margot (2014). “How being injured affects mental health”.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΔΩΣΟΥΜΕ ΚΙΝΗΤΡΟ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΟΥΝ ΕΝΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ;
Alaminos, M Jose (2010). “La motivacion en deportistas no profesionales”.
Allen, James (1903). “As A Man Thinketh”.
